چکیده:
قاعده معروف یکی از عوامل مؤثر در حقوق خانواده است که موجب تحکیم مبانی خانواده تنظیم روابط بین افراد خانواده در چارچوب اخلاق و عدالت میگردد و بیتوجهی به این قاعده در حقوق خانواده سبب به وجود آمدن چالشهای بنیادی در جامعه میشود. بیشترین کاربرد واژهی معروف در قرآن، مربوط به حقوق خانواده و تنظیم روابط میان همسران است. حسن معاشرت تبلور حاکمیت قاعده معروف در زندگی است که مایه استحکام بنیان خانواده میباشد. عمل به معروف در تمامی ارتباطات زوجین و حتی نحوه ارتباط والدین با کودکان و سایر اعضای خانواده و خویشان نزدیک سایه انداخته است. از مصادیق حاکمیت قاعده معروف در نظام حقوقی خانواده میتوان از تأمین شایسته نفقه زوجه و طفل، رعایت اخلاق نیکو در حین طلاق و پرداخت حقوق زوجه بعد از طلاق نام برد، همچنین عمل به معروف و رعایت قاعده معروف از سوی زوج و زوجه در طول زندگی زناشویی که در قرآن به صراحت دستور داده شده است، در تحکیم مبانی خانواده نقش بسزایی دارد و از آنجا که خانواده مهمترین تجلیگاه قاعده معروف میباشد. خداوند متعال زوجین را به رعایت این اصل و قاعده توصیه و بلکه امر مینماید و همواره ایشان را به کسب فضایل در روابط مشترک دعوت مینماید. در این پژوهش به جایگاه ویژه معروف در قرآن و بیان مصادیق معروف در قرآن و سنت که بیشتر به شرایط ویژه چون طلاق، وفات، ارث و وصیت مرتبط است پرداخته و سپس جایگاه معروف در حقوق خانواده که شامل حقوق مالی و غیرمالی ایشان است مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه مبانی قاعده معروف، رابطه آن با هر یک از اصول لازمالرعایه در خانواده چون اصل عدالت و اصل مودت و رحمت و نهایتاً تأثیرات قاعده معروف در حقوق خانواده مورد مطالعه قرار گرفته است.