چکیده:
یکی از مسائل اساسی در نظام حقوقی اسلام این است احکامی را که قاضی انشاء می‌کند باید مستند به ادله قانونی باشد، به غیر از ادله قانونی قضا که عبارتند از: اقرار منکر و بینه مدعی و یمین منکر و یمین مردوده در این پایان‌نامه بررسی شد که علم قاضی هم می‌تواند یکی از مستندات انشاء حکم باشد و همچنین بررسی شد که این علم محدود نیست به علمی که قاضی شخصاً از طریق دیدن، شنیدن برایش حاصل شده باشد بلکه اگر قاضی از طریق وسایل و ابزار علمی و پیشرفته امروزی چون انگشت‌نگاری، کالبدشکافی و نظرات کارشناسان و اهل خبره و گزارش‌های مراجع رسمی و قانونی به علم برسد، علمش حجت است و می‌تواند بر اساس آن حکم صادر کند و در این جهت فرقی بین حق‌الله و حق‌الناس نیست. همچنین بررسی شد چنانکه علم قاضی می‌تواند یکی از مستندات انشاء حکم باشد در مقام معارضه با سایر ادله قانونی قضا بر آن‌ها مقدم است.
