چکیده:
آيكون، يا آيكونوگرافي امروزه يكي از روش هاي تحقيقاتي معتبر در زمينه ي مطالعات تصويري قلمداد مي شود. در قرن بيستم اين مطالعات نظام مند به صورت يك دانش مستقل و آكادميك ارائه مي شود. اين جريان كه در قرن شانزدهم توسط سزار ريپا آغاز شد، با شخصيت هايي همچون ديدرو، ديدرون، مال، واربورگ و پانوفسكي تداوم و تكميل شد. آيكونوگرافي شاخه اي از علم آيكونولوژي است كه در آن مطالعات بر روي يك نمونه تصويري در بستر گسترده اي از تاريخ، فرهنگ، هنر و مناسبات اجتماعي صورت مي پذيرد. در اين مقاله بر اساس رويكرد پانوفسكي به بررسي نگاره اي از معراج نامه شاهرخي متعلق به مكتب هرات(قرن 9 هـ.ق) با عنوان ظاهر شدن فرشته ي جبرئيل در اندازه ي واقعي خود مي پردازيم. در آيكونوگرافي، نگارگري ايراني اسلامي در عصر شاهرخ شاهد تحولاتي جدي در نگارگري با موضوعات هنري در حوزه ي ديني و مذهبي هستيم. مضامين ديني، در نگارگري ايراني جان تازه اي به خود مي گيرد، كه توسط رويكرد آيكونوگرافي قابل ادراك مي باشد؛ چرا كه نگارگر ديني دوره ي شاهرخ عمدتاَ به ارائه ي تصاوير حسي و با مفاهيمي ديني، عقيدتي و به سفارش حاكمان وقت ارائه مي دهد. براي درك بهتر نگاره هاي معراج نامه ي شاهرخي كاربست سه مرحله اي پانوفسكي كه شامل رويكرد توصيفي(فرمي)، تحليلي و تفسيري است به خوبي موثر واقع شده. در اين مقاله با بررسي اين نگاره از نسخه ي معراج نامه ي شاهرخي به مدد همين سه رويكرد و روند تفسيري، سعي در پاسخ به اين مسئله است كه، در اين نگاره چه بيان هاي تصويري از ديدگاه آيكونوگرافي وجود دارد؟ تا ضمن درك موضوع و مضمون اثر و همچنين پي بردن به معني لايه هاي دروني يك اثر، به طور علمي و صحيح به شناخت درستي از شكل گيري يك اثر هنري و مقصود خالق اثر، در يك دوره ي تاريخي، دست يافت.

کليدواژگان: معراج، پيامبر (ص)، جبرئيل، بُراق، نگاره

دانلود مقاله آیکونوگرافی نگاره ظاهر شده فرشته جبرییل در اندازه واقعی خود

نوشتن دیدگاه