چکیده:

 کوفه از زمان تشکیلش تا آغاز خلافت عباسیان دوره‌ای پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. این شهر به‌عنوان اولین شهر ساخته شده در تاریخ اسلام علاوه بر اهمیت سیاسی از نقطه‌نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز حائز اهمیت بوده است. به‌طوری‌که به علت موقعیت جغرافیایش در سده اول تاریخ خود تسلط بر آن به معنی تسلط بر حداقل نیمی از جهان اسلام آن روز بوده است. از این‌رو در این دوران هر کس که قدرتی به دست می‌آورد و یا دنبال کسب قدرت بود سعی در به دست گرفتن اختیار این شهر را داشت. شهر کوفه به علت مرکزیت خاصی که در جهان اسلام داشته، کانون توجه و اسکان اقشار مختلف مسلمانان و حتی غیرمسلمانان بوده که نتیجه آن ناهمگونی در بافت جمعیتی شهر بود. از قبایل مختلف شمالی و جنوبی عربی گرفته تا ایرانیان و حتی موالی از دیگر نقاط جهان اسلام در این شهر اقامت داشتند. این ناهمگونی موجب شده بود که این شهر نتواند ثبات سیاسی خود را در طی حوادث مختلف حفظ کند و به این ترتیب بود که کوفیان به مردمی بی‌وفا و بی‌ثبات در اهداف خود معروف شدند. از دلایل دیگر اهمیت این شهر، شکل‌گیری اولین جامعه شیعی در دوران حاکمیت حضرت علی (ع) در آن بوده است؛ اما واقعه کربلا به‌تدریج شکل دیگری به تشیع بخشید و کوفه نیز به‌شدت از آن تأثیر پذیرفت. به دلیل اهمیت چندوجهی این شهر در تاریخ اسلام، تاریخ این شهر نیازمند مطالعه عمیق و از جهات مختلف می‌باشد. لذا در این تحقیق سعی بر این بوده که در کنار جنبه‌های سیاسی و اقتصادی از دید فرهنگی و اجتماعی و با شیوه تحلیلی به رویدادهای تاریخی شهر کوفه در دوره زمانی پس از قیام عاشورا تا آغاز خلافت عباسیان پرداخته شود.

نوشتن دیدگاه