چکیده:

 موضوع تحقیق پیرامون شاخصه‌های جامعه اخلاقی در اسلام و مسیحیت است؛ که در آن، ارزش‌های اخلاقی در حوزه رابطه انسان با انسان‌های دیگر ارزیابی می‌شود. شاخصه‌هایی که وجود یا عدم آن‌ها در هر جامعه‌ای، اخلاق آن جامعه را، به‌سوی تعالی یا سقوط اخلاقی سوق می‌دهد. تلاش این نوشتار، تطبیق اخلاق متن با اخلاق جامعه مطلوب و استحصال مهم‌ترین شاخصه‌های چنین جامعه‌ای است. ساختار بحث، بر دو محور مبانی اخلاق و شاخصه‌های جامعه اخلاقی، در دو دین اسلام و مسیحیت می‌پردازد. محور اول به تشریح علل و عوامل ارزش‌های اخلاقی و لایه‌های اخلاقی و راهکارهای اخلاقی مشترک، در قرآن و کتاب مقدس می‌پردازد. عوامل مشترک ارزش‌های اخلاقی؛ به معرفت و محبت و ایمان و در بخش لایه‌های اخلاقی؛ به اخلاق بندگی، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق زیستی و در بخش راهکارهای اخلاقی؛ به التفات به حضور و نظارت خدا، باطن گرایی، آخرت‌گرایی و پرهیز از عوامل انحطاط و سقوط اخلاقی اشاره خواهیم کرد. با تکیه و توجه به این مبانی، در فصل بعد وارد محور اصلی تحقیق می‌شویم که شامل شاخصه‌های جامعه اخلاقی در متن قرآن و کتاب مقدس است؛ مانند خدامحوری، امر به معروف و نهی از منکر، رعایت حقوق، مدارا، اخوت، عفت عمومی، عدالت اجتماعی، آداب اجتماعی می‌باشد؛ و با تحلیل و مقایسه محتوایی و تطبیقی و کمی و کیفی هر شاخص به این نتیجه رسیدیم که؛ دین اسلام و مسیحیت، شاخصه‌های اخلاقی همسو و همگرا در این زمینه‌ها دارند؛ و این خود، برای رسیدن به یک اجماع و گفتمان اخلاقی واحد در جامعه اخلاقی ادیان ابراهیمی کافی خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوایی و تبیینی بوده است که به‌صورت دقیق و موشکافانه آیه به آیه قرآن و متون عهدین، با تدبر و تأمل در معانی آن به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به مشترکاتی در حوزه‌ی ارزش‌های اجتماعی ادیان می‌پردازد؛ و در تحلیل محتوایی از تفسیر مدرن استفاده نشده است؛ و ملاک تفسیر سنتی از محتوی بوده است. پیشنهاد تحقیق می‌توان این باشد که بهترین گزینه برای گفتگوی ادیان ابراهیمی، تکیه به شاخصه‌های مشترک اخلاقی در متون مقدس می‌باشد.

نوشتن دیدگاه