چکیده:
تحلیلگر سطوح عاشورا با لایههایی مواجه است که برای درک هر لایه و دستیابی به لایههای عمیقتر نیاز به توجه و بررسی بیشتری است. اینکه عاشورا تجلی همه زحمات انبیاء و اولیاست و نیز مقدمهای برای ظهور مهدی موعود است موضوعی است که باعث شده عاشورا یک حلقه اتصال بین کوششهای انبیا و اولیای قبل و بعد از خود باشد؛ و این نشان از کمال و اهمیت این حرکت دارد. حرکتی که طلایهدار و جریان ساز آن اباعبدالله الحسین (ع) است؛ کسی که انگشت اشاره همه انبیاء و اولیاء و در رأس آن اهل کسا خاصه رسول گرامی اسلام به اوست. با این مقدمات از یکرو حساس بودن جریان عاشورا مشخص میشود و از دیگر رو مشخص است که تکتک افعال و اقوال گردانندهی این میدان برای ما حجیت دارد پس هر فعل و حرکتی که در این مسیر انجام شود حکیمانه است و بالطبع محل تأمل، حال اگر به همه این مقدمات «عقلی» فرمایش شریف اباعبدالله در مورد خودشان را اضافه کنیم _ از بعد «نقلی» _ که فرمود: «لکم فی اسوه» در وجود منِ حسین، برای شما اسوه و الگوست، عاشورا بستری میشود از مباحث عمیق با پشتوانه «عقلی» و «نقلی» که باید به سراغ آن رفت و یکی از منابعی که در این جریان به عمق رهنمون خواهد کرد بیانات و ملاقاتی است که امام حسین (ع) دارند و در تکتک آن نکات و اسراری نهفته است که هر کس به فراخور درک و نیازش از چشمهسار آن سیراب میشود که شاید شروع درک معرفت در این وادی، بررسی نحوه برخوردها و مذاکرات بر اساس شخصیت شناسی مخاطبان باشد که امام با آنها وارد بحث میشود؛ بنابراین الگوی گفتگو در سیره امام حسین (ع) در عاشورا میتواند جامعترین الگو باشد تا بتوان با عرضه به جامعه راه را برای گذر از نظر به عمل گشود، چرا که هنوز شیوه و اساس این دیدارها بررسی نشده تا بتوان بر اساس «دانایی» آن را به «توانایی» تبدیل کرد و شروع وصول به مقام «عمل» همین تدبر و عمق در وادی «نظر» است که در بحث ناظر به آن است. این پژوهش به دنبال کشف الگوی رهبری و هدایت امام حسین (ع) با الهام از گفتگوها و سیره ایشان در مسیر کربلا است. بدین منظور سه گام طی شده است: گام نخست شخصیت شناسی افرادی است که امام با آنها گفتگو کرده است. در گام دوم سبکشناسی مواجهه با افراد در گفتگوها مشخص میشود بهعبارتدیگر باید پاسخ سؤال «چرا امام (ع) این موضع را گرفت؟» به دست آورد. در این گام میبایست، اصول، عوامل زمینه تأثیرگذار در بررسی گفتگوها را شناسایی کرد. در گام سوم و نهایی الگوی رهبری با الهام از گفتگوهای امام بهمنظور استفاده کاربردی برای مسائل امروز کشف میشود.