چکیده:
در اوایل قرن چهارم هجری تجزیه حکومت عباسیان و از هم پاشیدن قدرت آنان و گسترش کشمکش‌های داخلی را در بغداد شاهد هستیم. حکومت اسلامی به حکومت‌های کوچک تجزیه یافت و وحدت مذهبی در میان جامعه از بین رفت. در این قرن هم‌زمان با حکومت آل‌بویه سلسله‌های دیگری نیز حکومت می‌کردند. دولت‌های سامانی و غزنوی که حامیان سرسخت خلافت و سنیان متعصبی بودند، برای دفاع از دین حنیف در مقابل بدعت تلاش فراوانی کردند؛ اما آنان در ایجاد وحدت چندان موفق نبودند. چنانچه غزنویان به بهانه‌های مختلف به سرکوب مخالفان مذهب سنی می‌پرداختند؛ اما با تصرف دارالخلافه بغداد توسط آل‌بویه شیعه‌مذهب، امیران بویهی تصمیم گرفتند راهکارها و سیاست‌هایی را برای حکومت کردن بر جامعه‌ای سنی و خلفایی که درنهایت ضعف بودند، بکار ببرند که سیاست تقریب بین المذاهب از مهم‌ترین این سیاست‌ها بود. هرچند زد و خوردهایی که در زمان آل‌بویه بین سنی مذهبان و شیعیان رخ داد، با دوران پیش تفاوت داشت. یا حتی بعضی از امرای بویهی مانند معزالدوله پس از تسلط بر بغداد سعی کردند تا سنت‌های تشیع را در بغداد و نواحی تحت فرمان خود احیا کنند؛ اما از آنجایی که این مسئله با سیاست مذهبی خلافت در تعارض بود و مشکلاتی را برای حکومت آل‌بویه به وجود می‌آورد، امرای بعدی تصمیم به سیاست تقریب گرفتند. با وجود ابراز علاقه‌ای که عضدالدوله به ائمه شیعی می‌نمود سعی در منع تظاهرات ضد سنی داشت. هدف وی این بود که از اختلافات مذهبی و برخوردهای شدید فرقه‌ای جلوگیری کند و تا اندازه‌ای در این کار موفق بود. وی نه سیاست خلفای عباسی را که تسنن را واقعیت اسلام می‌دانستند قبول داشت و نه از سیاست معزالدوله و بختیار پیروی می‌کرد که به شیعیان اجازه می‌دادند برخی مراسم خود را که به خشم بیشتر سنیان می‌انجامید دنبال کنند. بدین طریق موفق گردید فرقه‌گرایی را سرکوب کند. این سیاست موفقیت‌آمیز را امرای بعدی بویهی نیز ادامه دادند. با وجود درگیری‌هایی که میان دو حزب سیاسی شیعیان و حنابله در بغداد وجود داشت، تعامل و وحدت نسبی میان فرق و مذاهب مختلف را شاهد هستیم. به‌طوری که این دوران یکی از درخشان‌ترین دوره‌ها از نظر شکوفایی فرهنگ و تمدن در جهان اسلام می‌باشد که در سایه این وحدت به وجود آمد.
کلیدواژه‌ها:آل‌بویه، وحدت، مذهب، عضدالدوله، تسامح.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «ادبیات تحقیق»
* بیان مسئله
* اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق
* اهداف تحقیق
* سؤالات تحقیق
* فرضیه‌ها
* روش تحقیق
فصل دوم: «زمینه تاریخی»
فصل سوم: «دلایل و زمینه‌های سیاست تقریب بین المذاهب»
فصل چهارم: «راهکارها و اقدامات آل‌بویه در سیاست تقریب بین المذاهب»
فصل پنجم: «چالش‌ها و آسیب‌های سیاست تقریب بین المذاهب در دوره آل‌بویه»
نتیجه‌گیری.
