چکیده
ایجاد اعتدال در قلمرو نفس از دغدغه های اساسی فلاسفۀ اسلامی می باشد. مسئله این است: بحث از اعتدال در قلمرو نفس آدمی از چه جایگاهی در دستگاه فلسفی و حکمت عملی فیلسوفان اسلامی برخوردار است و چه نقشی در زندگی فردی و مدنی و سیاسی ایفا می کند و مراد از آن چیست؟ و ادعا این است: که اعتدال وجود توازن و تعادل بر قوای نفس است که از طریق حاکمیت عقل و شرع بر دیگر قوای نفس حاصل می شود در عین حال که اعتدال شرط کمال نفس و پایۀ همه فضایل مدنی و سعادت نفسانی می باشد . اگرچه اعتدال نفس نزد فلاسفۀ اسلامی از طریق حکومت دادن عقل و خِرَدورزی حاصل است، پرورش و رشد و شکوفایی آن در جامعه حاصل و از طریق سیاست فاضله تحصیل می‌شود. از این طریق است که فرد انسانی هم مدنی و نوع گرا می شود و هم همراه با منافع خود به منافع دیگران می اندیشد، به طوری که تعارض‌ها و تضادهای منافع او به همسویی و هماهنگی با منافع و مصالح هم‌نوعان تبدیل می گردد.
کلیدواژه‌ها
اعتدال؛ نفس؛ فطرت؛ عقل؛ شریعت
