چکیده:
در تحقیق پیش رو در ابتدا معانی لغوی سنت و بدعت بیان گردیده است زیرا این روش مرسوم است که ابتدا مفردات بحث بیان گردد. آنگاه به اقسام سنت و معانی و تقسیمات سنت اشاره شده است. پس از آن حجیت و اعتبار سنت پیامبر و امام مورد بحث قرار گرفته است. در هر دو مقام؛ عمده آن است که عصمت اثبات شود زیرا مبنای همه اشکالات معترضان آن است که در واقع، پیامبر و امام را معصوم نمیدانند. پس از فراغت از بحث اعتبار سنت پیامبر و امام؛ به طریق فهم سنت پرداخته شده است و در این باب اندکی از مباحث اصول فقه به ضرورت آورده شده است. مباحث بعدی در واقع اشکالات و اعتراضات است که اگرچه ظاهراً عنوان انکار و رد سنت نبوی را ندارد ولی در واقع همان است. معترضان بهصورت کلی دو راه برای بیاعتبار ساختن و بیفایده گرداندن سنت داشتهاند و از هر دو راه بهره بردهاند. یک طریق آن بوده است که سنت پیامبر و امام را معصوم ندانند. لکن این راه، برابر دانستن وحی با تجربه دینی بوده است. چون در تجربه دینی، عصمت و مرجع نهایی وجود ندارد و هر کس میتواند مدعی تجربه دینی باشد پس راه برای بیاعتباری سخنان پیامبر باز خواهد بود. بر این اساس، باید نقد مفصلی نسبت به تجربه دینی انجام میگرفت. اگرچه تجربه دینی اساس انکار وحی نبوی است اما همین انکار در صور جزئیتری نیز سر برآورده است از قبیل مباحث ذاتی و عرضی دین و زبان دین و تکثرگرایی دینی، از ثمرات شجره تجربه دین است. راه دیگران است که در اصل سنت خدشه نشود بلکه در فهم آن خلل افتد. دعوی شود که قرائت سنتی از کتاب و سنت، خطاست و اکنون باید به قرائتهای دیگری رو آورد. مباحث هرمنوتیک و قبض و بسط تئوریک شریعت از این دستهاند؛ و همچنین سکولاریسم که سرشتی دوگانه دارد بهصورت مختصر بیان گردیده است. این مباحث بهاجمال در تحقیق کنونی آمدهاند اگرچه غرض نویسنده بحث تفصیلی آنها نبوده است بلکه تنها مراد آن شماره کردن راههایی است که با آنها سنت پیامبر و امام را انکار میکنند.