چکیده:
در عرصهی دینپژوهی بعد از قرآن کریم و روایات حضرات معصومین (ع) موضوعات زیادی وجود دارد که هنوز قابل تحقیق و بررسی است و چهبسا موضوعاتی وجود دارد که گرچه در طول زمان شرح و بسط زیادی به آن افزوده شده است ولی نگاه تحقیقی در آن کمتر به چشم میخورد. کار و اثری که میتواند از نظر نگارنده قابل قبول باشد باید دو ویژگی داشته باشد: 1- تحقیقی و علمی باشد 2- در عین اینکه تحقیقی است به زبان ساده و روان تدوین گردیده باشد. موضوعاتی که بهعنوان موضوعات ضروری و جزء پژوهشهای دینی در حال حاضر به چشم میخورد زیاد است اما از میان این موضوعات گوناگون آنچه را که بنده بهعنوان یک ضرورت در دنیای امروز تشخیص دادهام و آن را یکی از نیازهای واقعی مردم و جامعه دانستهام عبارت است از جایگاه و آثار دعا در نظام هستی این موضوع از جهات مختلف طی چند فصل مورد بحث و تحقیق قرار گرفته است. فصول و مباحث آن به ترتیب زیر است: 1- در فصل اول به کلیات بحث پرداخته شده است و سعی شده است که ضرورت بحث اثبات شود و سؤالات تحقیق مطرح گردیده و اشارهی مختصری به پاسخ پرسشهای مذکور گردد و جوابهای تفصیلی به فصلهای بعدی موکول شود. 2- در فصل کوشش شده است که مسابقه دعا در جوامع گذشته اثبات گردیده و سپس همین روی کرد در ادیان الهی لحاظ شود تا متوجه این امر باشیم که در متون ادیان سابق نیز وجود دارد.3- در فصل سوم دعا در آیات و روایات بررسی شده است تا نشان داده شود که متون دینی ما چه اندازه توجه به امر دعا مبذول داشته است.4- در فصل چهارم اشاراتی به آثار و برکات و تأثیرات علمی و عملی دعا گردیده و بهخصوص از نگاه روانشناختی به این مسئله بیشتر نگاه شده است.5- در فصل پنجم به رابطه دعا با اصل علیت و قضا و قدر توجه شده است و اینکه آیا با وجود جهان نظاممند (علت و معلولی) و اصل قضا و قدر دعا کردن فایده دارد و آیا دعا با این دو اصل در تضاد نیست و در نهایت اثبات شده است که دعا خود جزئی از همین نظام علی و معلولی و موافق با قضا و قدر است نه مخالف آن.
فصول پایاننامه:
این تحقیق دارای پنج فصل میباشد:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «دعا در جوامع بشری و ادیان سابق الهی»
* دعا در ادیان هند باستان
* دعا و نیایش در ایران باستان
* دعا در آئین یهود و مسیح: (کتاب مقدس)
* روش دعا در کلام حضرت عیسی (ع)
* نماز در ادیان باستان و ادیان ابراهیمی
* نماز در دین زرتشت
* نماز در آئین یهود
* نماز در دین مسیح (ع)
فصل سوم: «دعا در آیات و روایات»
* جایگاه دعا در قرآن
* دعا در روایات
فصل چهارم: «دعا از منظر کلام و دانش روانشناسی»
* تأثیرات اعجابآور دعا
* معجزههای علمی و عملی دعا و نیایش
* رابطه دعا و روانشناسی در قرآن
فصل پنجم: «رابطه دعا با اصل علیت و قضا و قدر»
* علیت در قرآن
* علیت در روایات
جمعبندی و نتیجهگیری.