چکیده:

 كشورها با استفاده از پدیده‌ها و عوامل گوناگون تلاش می‌کنند تا حوزه نفوذ خود را افزایش دهند. گسترش حوزه نفوذ در خارج از مرزهای یك كشور معمولاً از نشانه‌های قدرتمندی آن كشور محسوب شده و به همین خاطر كشورها، به‌ویژه قدرت‌های منطقه‌ای علاقه‌مندند كه از طریق عوامل و متغیرهای مختلف، در فضاهای پیرامونی خود به نقش‌آفرینی بپردازند. در این میان یكی از این متغیرها، ‌عامل مذهب است. با توجه به نقش اساسی مذهب در زندگی بشر كه امروزه آن را به یكی از مؤلفه‌های زیر بنایی هویت انسان‌ها تبدیل كرده است، به نظر می‌رسد كه این عامل از حیث ژئوپلیتیك نیز اثرگذاری و نقش‌آفرینی ویژه خود را در تحولات و دگرگونی‌های جهانی ایفا می‌نماید. ایران با توجه به ویژگی‌های جمعیتی خود و مركزیت دنیای شیعه می‌تواند به پدیده شیعه (عامل مذهب) در راستای افزایش نفوذ و میدان عمل منطقه‌ای خود توجه كند. به‌عبارتی‌دیگر با توجه به ویژگی‌های مذهب شیعه در فضاهای جغرافیایی اطراف خود به نقش‌آفرینی بپردازد و تأثیرگذار باشد. از نگاه ژئوپلیتیك، ساختار جغرافیایی مناطق استقرار شیعیان در ایران و كشورهای پیرامون آن موقعیتی استثنایی در اختیار ایران قرار می‌دهد. این پژوهش درصدد است تا به بررسی علمی نقش ژئوپلیتیك مذهب در گسترش حوزه نفوذ بپردازد و از طریق مورد ایران كه با توجه به واقعیت‌های موجود در متغیر شیعه واجد ویژگی‌های خاصی است، این مسئله را موردمطالعه قرار دهد. بر این اساس دو فرضیه تحقیق به شکل زیر تدوین‌شده است: 1. به نظر می‌رسد كه مذهب شیعه حوزه نفوذ ایران را در ابعاد سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای گسترش داده است. 2. ازنظر فرهنگی،‌ علمی و آموزشی، موقعیت مركزی تشیع در ایران، به افزایش حوزه نفوذ آن كمك كرده است. جهت گردآوری اطلاعات موردنیاز این رساله علاوه بر استفاده از روش‌های کتابخانه‌ای (اسناد، کتب، مقالات، متون)، مراجعه به پایگاه‌های اطلاعاتی مرتبط با تحقیق در شبکه جهانی اطلاع‌رسانی و گفت‌وگو با کارشناسان، پرسش‌نامه‌ای نیز تهیه‌شده و توسط صاحب‌نظران مربوطه در كشورهای گوناگون تکمیل‌شده است. پس از تجزیه‌وتحلیل کیفی و کمی اطلاعات گرداوری شده، هر دو فرضیه تحقیق مورد تائید قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها:مذهب، حوزه نفوذ، ایران، شیعه، ژئوپلیتیک.

مقالات مرتبط:

 نقش مذهب در گسترش حوزه نفوذ مطالعه موردی تشیع و ایران، سید عباس احمدی، ژئوپلیتیک، بهار 1389، شماره 17، (38 صفحه، از 37 تا 74)، (علمی _ پژوهشی).
 
فصول پایان‌نامه:

این پایان‌نامه شامل پنج فصل می‌باشد:
فصل اول: «مقدمه و کلیات طرح تحقیق»
فصل دوم: «ادبیات و مباحث نظری»
* ژئوپلیتیک
* حوزه نفوذ
* دین و مذهب
فصل سوم: «ماهیت، فرق و جغرافیای شیعه»
فصل چهارم: «یافته‌های تحقیق»
* زمینه‌های گسترش حوزه نفوذ ایران
* واکنش‌های ابرازشده در مقابل گسترش نفوذ ایران
* اطلاعات پرسش‌نامه‌ای
فصل پنجم: «تجزیه‌ و تحلیل و نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه