چکیده:
تحقیق حاضر به واکاوی مصحف امام علی (ع) و برخی ویژگیهای آن میپردازد و دیدگاههای تاریخی و تفسیری بعضی مفسران شیعه و اهل سنت را در این باره منعکس میسازد. حضرتش این قرآن را نگاشته بود و در ماجرای وحدت مصحفها در عصر خلافت عثمان بن عفان آن را بهعنوان یکی از قرآنهای موجود ارائه داد، اما از ایشان نپذیرفتند! سپس اثری از آن یافت نشد و به اعتقاد شیعیان هماکنون نزد امام زمان (عج) است. نویسنده بر آن است ثابت کند ائمه اطهار (ع) و در رأس آنان امام علی (ع) پاسدار حقیقی قرآن و مفسران و عالمان واقعی این کتاب آسمانی و از تمام اسرار آن مطلع هستند و مصحف امام نمونهای از این علوم و پاسداری است. وی اثبات میکند این کتاب هماکنون موجود است و اهل سنت نیز نمیتوانند این حقیقت را انکار کنند. نوشتار حاضر در شش باب تنظیم شده است. در باب اول روایاتی از مصادر و منابع معتبر روایی شیعه و اهل سنت مبنی بر وجود مصحف امام علی (ع)، همراه با شواهد تاریخی متعدد و ادله مختلف در این زمینه مطرح گردیده است. نگارنده در باب دوم انگیزههای مختلف امام علی (ع) را در گردآوری این مصحف شریف بنا بر وصیت پیامبر اکرم (ص)، ترس از وقوع فتنه مردم، اقامه حجت بر آنان و وجود قرآنی معتبر هنگام سست شدن مردم و ذلت جهان اسلام برشمرده و دیدگاه شیعه و اهل سنت را درباره دلیلهای مذکور بیان میکند. در باب سوم تاریخچه جمع مصحف علوی و سرنوشت آن در طول دوران مختلف از زمان حیات پیامبر اسلام تا زمان ولایت ائمه معصومین تا آخِرین امام و حکومت جهانی آن حضرت وصف شده است. نویسنده معتقداست این کتاب همانند یک میراث بسیار باارزش از امام علی (ع) به امامان بعد از ایشان به ارث گذاشته شده و نسل در نسل به دست امام عصر (عج) رسیده است و ایشان هنگام ظهور خویش آن را بر مردم عرضه میکند. باب چهارم به ویژگیهای مصحف امام علی (ع) همچون: ترتیب آن بر ترتیب نزول قرآن، تقدیم منسوخ و ناسخ، مشتمل بودن بر شأن نزول و ... اختصاص دارد. نویسنده روایاتی را از منابع روایی شیعه مبنی بر شامل بودن این کتاب بر تأویل قرآن، بیان محکم و متشابه، کامل بودن، عدم تحریف و ذکر اسامی اهل حق و باطل ارائه کرده و خصوصیات مهم آن را بر اساس احادیث مزبور برمیشمارد. در باب پنجم به موضعگیری خلفا در قبال مصحف امام علی (ع) و اقدام آن حضرت بر پنهان کردن آن میپردازد. در باب ششم نیز نسبت و ارتباط بین مصحف امام علی (ع) با قرآن موجود امروزی تبیین گردیده است.
کلیدواژهها:مصحف علی، مصحف عثمانی، جمع قرآن، وحدت مصاحف، تاریخ قرآن.