چکیده
ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺤﺪث ﺑﻮدن، از ﻣﺘﮑﻠﻤﺎن ﻋﻘﻞﮔﺮای ﺷﯿﻌﻪ در دوره ﺻﻔﻮﯾﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ اﺳﺘﻔﺎده «ﻧﻘﻠﯽ»و «ﻋﻘﻠﯽ» آﯾﺪ. او ﺑﺮای اﺳﺘﻨﺒﺎط آﻣﻮزهﻫﺎی ﮐﻼﻣﯽ از ﻫﺮ دو روش عقلی و نقلی ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻟﮥ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ و ِ ﮐﻮﺷﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻘﻞ و روش ﻋﻘﻠﯽ ِ ﻋﻼﻣﻪ در ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﮐﻼﻣﯽ، ﻫﺪفِﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دﻫﺪ. ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ، ﺑﺮرﺳﯽ روش ﻋﻘﻠﯽ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر اﺳﺖ. او ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ اﺑﺰاری ﻋﻘﻞ، آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﺗﺤﺼﯿﻞ ﻣﻌﺎرف دﯾﻨﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد. ﻋﻼﻣﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺴﻦ و ﻗﺒﺢ ﻋﻘﻠﯽ، ُ ﻗﻮاﻋﺪ ﮐﻼﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺣ ﻗﺎﻋﺪه وﺟﻮب اﺻﻠﺢ و ﻗﺎﻋﺪه ﻟﻄﻒ را ﻗﺒﻮل دارد و ﺑﺪانﻫﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﺪ؛ اﻣﺎ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل، در ﻣﻮاﺿﻌﯽ از آﺛﺎرش، ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎﯾﯽ را ﺑﺮای ﻋﻘﻞ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﺎﻓﺘﮥ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﻣﺠﻠﺴﯽ را ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﮑﻠﻤﯽ ﻋﻘﻞﮔﺮا داﻧﺴﺖ.
کلیدواژگان: عقل ، روش شناسی کلامی، روش عقلی، علامه مجلسی
