چکیده
یحیی بن زید بن علی (ع) در خانواده‌ای با علم و فضیلت در مدینه به دنیا آمد و دوران کودکی را در محضر پدر سپری نمود و در پیگیری اهداف پدر، نقشی بارز داشت. یحیی بعد از شکست قیام زید بن علی (ع) مخفی شد و به پیشنهاد یاران خود، هجرت به سمت خراسان را آغاز کرد. حاکم کوفه از هجرت وی باخبر شد و به تعقیب او پرداخت و در بلخ او را دست‌گیر نمود سپس با تحولاتی که در خلافت اموی به وجود آمد، یحیی آزاد گردید. در بازگشت، حاکم نیشابور سد راه یحیی شد و یحیی به‌ناچار، با یاران اندک خود به جنگ پرداخت و او را شکست داد و به‌سوی جوزجان رفت. دو تن از بزرگان قبایل و تعداد زیادی نیرو به یحیی پیوستند. نصر بن سیار به تعقیب یحیی پرداخت تا این‌که در جوزجان و در قریه ارغوی این نیروها به هم رسیدند و سه شبانه‌روز جنگ شدید رخ داد و نیروهای یحیی به دلیل کم بودن و نداشتن تجربه نظامی، شکست خوردند. دشمنان سر یحیی را از بدنش جدا نمودند و بدنش را بر دروازه جوزجان آویزان کردند. بعد از شکست یحیی، جوش‌وخروش عجیبی خراسان را فراگرفت و داعیان عباسی ازجمله ابومسلم در این زمینه تأثیر زیادی داشتند. آن‌ها ظلم‌های امویان و کشتن نوادگان رسول خدا (ص) را برای مردم بازگو کردند و احساسات مردم را بر ضد امویان تحریک نمودند و با استفاده از این موقعیت، به خون‌خواهی یحیی قیام کردند تا امویان را سرنگون کنند. ابومسلم جنازه یحیی را از بالای دروازه جوزجان پایین آورد و بر آن نماز گزارد و انتقام قاتلان او را نیز گرفت. این نوشتار، به بررسی شخصیت یحیی نزد مسلمانان و منزلت خانوادگی او می‌پردازد و دیدگاه امام صادق (ع) درباره قیام و شهادت او را بررسی می‌کند.
بررسی تاریخی شخصیت یحیی بن زید
- نویسنده مقاله: عبدالقادر کمالی سرپلی
- منتشر شده در: سخن تاریخ
- رتبه مقاله: علمی- ترویجی
- سال،شماره: تابستان 1387، شماره 3، (22 صفحه - از 94 تا 115)
- نوشته شده توسط عبدالقادر کمالی سرپلی
- دسته: مقالات
