چکیده
کتاب الکافی در دوره‌های مختلف و قرون متمادی به عنوان برجستهترین اثر حدیثی شیعه شمرده شده است. این کتاب، حاصل تلاش علمی کلینی و استفاده از مهمترین حوزههای حدیثی عصر اوست. ری، قم، بغداد و کوفه مهمترین حوزههای علمی شیعه در دوران کلینی بودند که وی از آثار حدیثی آنها بهره برده است.
برخی از مستشرقان کتاب الکافی را متأثر از عقلگرایی معتزله بغداد دانسته و معتقدند کلینی دیدگاه نص‌گرایی حوزه قم را در کنار عقلگرایی حوزه بغداد کمرنگ ارائه کرده است. پیش فرض این نظریه، تألیف الکافی در حوزه حدیثی بغداد است. این پژوهش نشان می‌دهد که الکافی در بغداد نگارش نیافته و بر خلاف دیدگاه مستشرقان، الکافی نماد علمی حوزه قم به شمار می‌رود و قم، نص‌گرای بدون عقل نبوده است؛ بلکه نگاه حوزه حدیثی قم در آن زمان نقل همراه با عقل است.
کلیدواژه ها: مشایخ کلینی؛ حوزه حدیثی قم؛ حوزه‌ها و مکاتب حدیثی؛ نص‌گرایی قم؛ عقلگرایی بغداد
