چکیده
جنبش غلات عراق در عهد خلافت هشام‌بن‌عبدالملک یکی از جنبش‌های سیاسی و فکری است که آثار فراوانی در تاریخ سیاسی و اندیشههای مذهبی غلات بر جای نهاده است. این حرکت به رهبری هفت تن از شیوخ غالی کوفه در سال (119ق) صورت گرفت. از این جنبش در برخی منابع به عنوان «وُصَفا» یاد شده. این جنبش یکی ازمستقل‌ترین حرکت‌های تاریخی غلات شیعی است که تقریباً هم زمان با جنبش‌های پایانی خلافت امویان و قبل از همه آن‌ها در کوفه آشکار گردید. اما از آن‌جا که در فضای پر التهاب جریان‌های آشکار و پنهانی که منجر به سقوط امویان شد صورت گرفت آن‌چنان مورد توجه قرار نگرفت، به ویژه آن که این حرکت، ماهیتی بدعت‌آمیز داشت و در بستری از افکار و آراء رازآمیز، سرّی و غالی صورت گرفت. اطلاعات تاریخی و فکری در باب آن روایت‌ها و اتهام‌های عقیدتی کفرآمیز به ندرت ثبت شده است. این پژوهش به دنبال آن است که ضمن بررسی چگونگی و چرایی وقوع این حرکت، پیشینه فکری، زمینه‌های سیاسی ماهیت و خاستگاه اجتماعی این حرکت غالیانه را بررسی نموده و تأثیر اهمّیت آن را در رشد و رواج اندیشههای غلو‌آمیز نشان دهد.
واژه‌های کلیدی: شیعه، امویان، جنبش‌های غالی، بیان‌بن‌سمعان، مغیره‌بن‌سعید، هشام‌بن‌عبدالملک، خالدبن‌عبدالله‌القسری
