چکیده
صلح امام حسن مجتبی (ع) با معاویه، یکی از وقایع مهم صدر اسلام است که پس از قتل عثمان در سال 35 هجری و اجتماع خون‌خواهان وی و سرآن‌جام رویارویی دو جبهه شام و عراق اتفاق افتاد. (تاریخچه) اما تأثیر نبردهای غاراتی بر این صلح مشخص نیست. هرچند پرداختن به این مسأله به معنای انکار سایر علل مؤثر بر صلح مزبور نیست، (مسأله) باید اذعان کرد تاکنون در این زمینه پژوهشی مستقل صورت نگرفته است. بنابراین، با این سؤال مواجهیم: آیا نبردهای غارات تأثیری در تسریع صلح امام حسن (ع) با معاویه داشته است؟(سؤال) نگارنده با این فرضیه که تعدد نبردهای غارات، موجب آشفتگی عراقیان و نابه‌سامانی سرزمین‌هایشان و در نهایت پراکندگی و ضعف آنان شد، بر این باور است که این نبردها و تداوم فشارها در عصر شش‌ماهه خلافت امام و پیامدهای ناشی از آن، از اصلی‌ترین علل صلح به شمار می‌رود. (فرضیه) این پژوهش، به قصد تبیین تأثیر نبردهای مزبور بر فرایند صلح، به گردآوری داده‌های مرتبط با موضوع پرداخته (هدف) و با استفاده از شیوه توصیفی – تحلیلی به سؤال مقاله پاسخ می‌دهد. (روش) راهبرد معاویه در برپایی نبردهای غارات و گستاخی عاملان اجرایی وی، زمینه‌های برهم خوردن تعادل در میان گروه‌ها و دسته‌های نظامی و غیرنظامی عراق را فراهم ساخت و جامعه را از درون دچار فروپاشی و سردرگمی کرد. (یافته)
کلیدواژه‌ها: صلح؛ امام حسن(ع)؛ معاویه؛ غارات؛ شام و عراق.
