چکیده:

 در این پژوهش ضمن بیان مفهوم پلورالیسم دینی و اقسام آن، مبانی معرفت‌شناختی، کلامی و جامعه‌شناختی آن به نقد کشیده شده و از منظری درون دینی و برون دینی و با تأکید برآموزه‌های اهل‌بیت (ع)، نظریه پلورالیسم دینی که همه ادیان را بر حق می‌داند و دین خاصی را منحصراً دین حق تلقی نمی‌کند مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. نویسنده در قالب چهار فصل، ابتدا مفهوم و انواع پلورالیسم، آنگاه مبانی پلورالیسم و سپس از منظری درون دینی و برون دینی، به تحلیل این مسئله پرداخته است. در فصل اول، به مفهوم شناسی پلورالیسم و انواع آن و گسترش پلورالیسم در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، معرفتی و دینی پرداخته شده و معانی پلورالیسم دینی بیان گردیده است. در فصل دوم، رویکردهایی درباره تنوع ادیان و نظریات مختلف در باب کثرت ادیان مورد بحث واقع شده و نظریه‌های انحصارگرایی، شمول‌گرایی، طبیعت‌گرایی، وحدت‌گرایی و تکثرگرایی دینی مطرح شده و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است و زمینه‌های پیدایش تفکر پلورالیسم دینی در جهان غرب و جهان اسلام و مبانی معرفت‌شناختی، کلامی و جامعه‌شناختی آن تبیین گردیده است. در فصل دیگری از این نوشتار به بررسی مسئله حقانیت و نجات در ادیان پرداخته شده و مهم‌ترین ادله پلورالیسم دینی در اثبات حقانیت و نجات برای همه ادیان مطرح و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. در مهم‌ترین بخش از این تحقیق، نویسنده با استناد به آیات و روایات، مبانی پلورالیسم دینی را از منظری درون دینی مورد بحث قرار داده و به نفی صراط‌های مستقیم و اثبات صراط مستقیم پرداخته و مشخصات فرقه ناجیه و اهل رستگاری و پیامدهای منفی پلورالیسم حقانیت را از منظر دین اسلام مطرح کرده است. همزیستی بین ادیان در مکتب اهل‌بیت (ع) و سیره آنان و نفی ملازمه بین مدارا و نجات و حقانیت ادیان از مباحث بخش پایانی می‌باشد که در این زمینه نمونه‌هایی از مدارای پیامبر اسلام (ص) و معصومین با پیروان سایر ادیان را نیز منعکس شده است.

کلیدواژه‌ها:پلورالیسم دینی، اسلام، انحصارگرایی، شمول گرایی، تکثرگرایی، حقانیت، نجات، همزیستی، اهل کتاب.

نوشتن دیدگاه