چکیده:
عصر صفوی یکی از درخشانترین و حساسترین عصرهای تمدن اسلامی به شمار میرود چراکه علاوه بر ثمرات گوناگون فرهنگی و هنری در میراث تمدن اسلامی، بنیانگذاری حکومت شیعه توسط این دولت صورت گرفت. بیتردید عصر صفوی فعالترین دوری تاریخی ایران ازنظر رشد و توسعه افکار مذهبی به شمار میرود، چراکه از یکسو این دولت پایگاهی جهت پرورش اندیشمندان شیعه شد و از سوی دیگر میدان ترویج افکار شیعی و بحث گفتگو و مباحثات در بین آنها فراهم گردید. همچنین با آغاز انقلاب رنسانس اروپا و شکوفایی صنعت کشتیسازی در اروپا، بسیاری از تجار اروپا و هیئتهای تبشیری همراهشان به شرق روانه شدند. این گروهها در ایران با موقعیت ویژهای روبرو شدند چراکه دولت صفوی و عثمانی موجب برقراری آزادی عمل و ایجاد رابطی دوسویه و مسالمتآمیز میان دولت ایران با آنها شد که این اقدامات منجر به ایجاد رابطه میان دولت صفوی با اهل کتاب در این دوره گردید. قدرت گیری دولت صفوی که از میانه عصر صفوی به دلیل وجود اندیشمندان نامآور شیعه شروع شد، باعث تقابلاتی از سوی دو جناح گردید که تقویت افکار عمومی و رابطه با اهل کتاب را در پی داشت. نتیجه این نبرد فرهنگی، مذهبی بهصورت یکسری تألیف و ترجمه و برخی گزارشهای تاریخی برجایمانده است. بنابراین این پایاننامه در نظر دارد با استفاده از روشی توصیفی، تبیینی ضمن واکاوی به بررسی رابطه میان دولت و مردم شیعه با اهل کتاب مشخصاً یهود و زرتشت بپردازد. با توجه به نتایج بهدستآمده در این دوره زرتشتیان و یهودیان در زمینهی مای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با شیعیان رابطه داشتهاند؛ که در نتیجه این تأثیرپذیری یا اقدام به نزدیک نشان دادن آیین خود به آیین اسلام و یا نوشتن کتابهایی در رد اسلام جهت اثبات حقانیت دین خود کردهاند که در تاریخ اسلام بیان شده است. این اقدامات همچنین منجر به آگاهی برخی از آنها به حقانیت اسلام و پذیرفتن آن شد. ازآنجاییکه پژوهشهای زیادی در خصوص مسیحیت صورت گرفته است ازجمله میتوان کتابهای مبلغان مسیحی تألیف ویدا همراز و بحران اقلیتها در ایران از پروفسور رودی متی را نام برد، بنابراین این پایاننامه به یهود و زرتشت میپردازد.
کلیدواژهها: رابطه بين فرهنگي رديهنويسي، روابط بين مذهبي، شيعيان، صفويه، اهل كتاب.
اصول پایاننامه:
این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «كليات»
فصل دوم: «روابط شيعيان با زرتشتيان در عصر صفويه»
فصل سوم: «روابط شيعيان با يهوديان در عصر صـفويه يهوديـان و پیشینه آنها در ایران»
فصل چهارم: «جمعبندی و نتیجهگیری نهايي».