چکیده:
بر اساس آموزه‌های دین مبین اسلام، زن جایگاهی رفیع در نظام هستی دارد و از دامن زن مرد به معراج می‌رود. در این پژوهش با تکیه بر آیات قرآن کریم گذری بر جایگاه و منزلت زن شده است؛ که خداوند متعال به دفعات به آن اشاره کرده است. افزون بر آن، زنانی همچون حضرت فاطمه زهرا، مریم (س)، آسیه (س) و مادر حضرت موسی (ع) از آن دسته زنانی هستند که خداوند به اشاره یا تصریح از آن‌ها به بزرگی یاد کرده است. پس از آن به حقوق زن از منظر تاریخ و تمدن‌های قدیمی تا جهان معاصر پرداخته شده است. بر اساس قانون مجازات اسلامی ایران و مطابق فتاوای بسیاری از فقیهان شیعه و سنی، دیه زن نصف دیه مرد است. این رأی در میان فقها مخالفانی نیز دارد. دلیل عمده گروه اول تصریح برخی از روایات بر نصف بودن دیه زن نسبت به مرد است. گروه دوم نیز با تمسک به اطلاق آیه قرآن و اطلاق برخی از روایات و نیز با تردید در روایات مبنی بر تفاضل، به‌تساوی دیه زن و مرد فتوا داده‌اند. این گروه معتقدند: ملاک جبران آسیب است و نه جنسیت، دیه مقدار مالی است که به‌عنوان خون‌بها، یا جبران خسارت پرداخت مىگردد، جنبه جبران خسارت ناشى از فقدان یک انسان، قوت بیشتری دارد. به‌خصوص که امروزه برخی زنان هم در موقعیت نان‌آوری خانواده قرار دارند، حکم به برابری دیه آن‌ها با مردان می‌شود؛ بنابراین زنان با مردان در هویت انسانی، حقوق اجتماعی و اقتصادی برابرند و عقل بر این برابری گواهی می‌دهد و کتاب و سنت نیز آن را تأیید می‌نمایند. در این پژوهش این نظریات تا حدودی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است و دیدگاه‌هایی نیز ارائه شده است.
کلیدواژه‌ها: زن، حقوق زن، ديه، تساوي ديه زن و مرد، تفاضل ديه.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در شش بخش ارائه شده است:
بخش اول: «كليات»
* فصل اول: تبيين مفهوم دیه
* فصل دوم: تاريخچه ديه
بخش دوم: «شأن و مقام برابر زن و مرد از منظر آيات قرآن»
* فصل اول: آفرينش زن و مرد
* فصل دوم: دلالت لفظي قرآن به تساوي زن و مرد
بخش سوم: «تساوي حقوق زن و مرد در جهان غرب و اسلام»
* فصل اول: تاريخ حقوق زن
* فصل دوم: نگاهي به تاريخ حقوق بشر و برابري حقوق زن
بخش چهارم: «بررسي تفاوت ديه زن و مرد»
* فصل اول: بررسي تفاوت ديه زن و مرد در قانون و مبانی فقه اسلامي
* فصل دوم: نظر فقها در مورد ديه زن و مرد
بخش پنجم: «ادله حكم مشهور و نقد آیت‌الله صانعي»
* فصل اول: ادله اثبات حكم مشهور و نقد آن
* فصل دوم: پاسخ به نقد آیت‌الله صانعي
بخش ششم: «ادله قائلين به تساوي ديه زن و مرد»
* فصل اول: ادله آیت‌الله صانعي بر تساوی ديه زن و مرد و نقد آن
* فصل دوم: برخي ادله و استدلالات مطرح شده در نظریه تساوي
* فصل سوم: توجيهات عقلي و منطقی براي تفاضل ديه زن و مرد
نتیجه‌گیری و ارائه پيشنهادات.
