چکیده:
پایان‌نامه حاضر به بررسی مبانی مواردی می‌پردازد که مسئولیت پرداخت خون‌بهای مقتولین از بیت‌المال قرار داده شده است. مسئولیت بیت‌المال در پرداخت دیه مبتنی بر قاعده لایبطل و قاعده غرم است. مسئولیت بیت‌المال در پرداخت دیه مقتولین یک استثناء است، لذا تعمیم داده نمی‌شود و در موارد مشکوک باید به‌قدر متیقن عمل نمود. پرداخت دیه از بیت‌المال مشروط به آن است که صاحبان خون دیه را درخواست کرده و بیت‌المال نیز تمکن مالی پرداخت دیه را داشته باشد. امام مسلمین دیه کشته‌شدگانی را که قاتل آن‌ها شناسایی نشده و در آشوب، اغتشاش، ازدحام به قتل رسیده‌اند یا در اثر اشتباه قاضی به مرگ محکوم شده‌اند و یا در راستای اجرای فرامین مشروع مسئولین جان خود را از دست داده‌اند، از بیت‌المال می‌پردازد. در صورت فرار قاتل در قتل عمد و شبه عمد و اعسار قاتل و اقربای او، امام از بیت‌المال خون‌بهای او را می‌پردازد. در قتل خطای محض هرگاه قاتل خویشاوندی نداشته باشد یا اقربای او تنگدست باشند و نیز هرگاه قاتل از اهل ذمّه و غیرمتمکن باشد، بیت‌المال دیه را می‌پردازد. پرداخت خون‌بها در صورت اقرار دو نفر به قتل عمدی شخص واحد و رجوع نفر اوّل از اقرار خود و نیز کشته شدن شخصی در اثر تیراندازی مأمورین در حال انجام‌وظیفه بر عهده بیت‌المال است.
