چکیده:
اجتهاد در عرف فقها عبارت است از به كار بردن نهايت سعي و تلاش مجتهد در استخراج احكام شرعي از ادله و منابع آن. صرف نظر از تفاوتي كه مفهوم اجتهاد از نظر اهل سنت با ديدگاه اماميه دارد علما و فقهاي مذاهب مختلف اسلامي درباره منابع و مصادر احكام نظريات متفاوتي دارند، چه آن‌که اولاً تعداد منابع از نظر آن‌ها متفاوت است و ثانياً تمام منابع از نظر حجيت و اعتبار در يك درجه نيستند. قرآن و سنت و اجماع و عرف و قول صحابه به‌عنوان مصادر نقلي و عقل از نظر اماميه و قياس و استحسان از نظر اهل سنت از مهم‌ترین مصادر عقلي محسوب می‌شوند؛ اما بررسي منابع احكام و اجتهاد از نظر اهل سنت، در مجموع عبارت از: قياس، استحسان، مصالح مرسله، سد ذرایع و فتح ذرایع و مصلحت است كه به‌تفصیل درباره هر يك از اين منابع و ادله حجيت يا عدم حجيت آن از ديدگاه خود مذاهب اهل سنت و اندكي تطبيق با مباني اجتهادي اماميه بحث و بررسي شده است. با دقت و بررسي در اين كاوش علمي و پژوهشي و مقايسه منابع اجتهاد از ديدگاه فرقه عامه و خاصه به اين نتيجه می‌توان دست يافت كه صرف نظر از كتاب و سنت كه از منابع و مصادر مورد تمسك در هر دو مذهب محسوب می‌شود ساير ادله‌ای كه اهل سنت براي استنباط احكام شرعي به آن‌ها دست یازیده‌اند از ديدگاه اماميه فاقد اعتبار لازم می‌باشد.
