چکیده:

 نماز جمعه فریضه‌ای است دینی با اهداف اجتماعی، سیاسی، یعنی نمازی است که به جماعت گزاردن آن واجب شده (بعد اجتماعی) و برپاکننده و اقامه‌کننده آن حکومت اسلامی و رهبر حکومت است. (بعد سیاسی) این تحقیق در پی آن بود که میزان تحقق این دو بعد نماز جمعه را در مورد نماز جمعه تهران بررسی کند. برای این منظور لازم بود اطلاعاتی در مورد شرکت‌کنندگان در نماز جمعه به دست آوریم و دریابیم که اصولاً شرکت‌کنندگان در نماز جمعه به لحاظ دین‌داری و نیز از حیث طرفداری از نظام در چه سطحی هستند و آنگاه تأثیر شرکت آن‌ها را در نماز جمعه به لحاظ افزایش بر میزان انسجام گروهی، آگاهی و اعتمادشان نسبت به مسئولین حکومتی (سه هدف عمده نماز جمعه در اسلام) دریابیم. برای جمع‌آوری اطلاعات روش تحقیق میدانی و تکنیک مصاحبه را تکمیل پرسشنامه انتخاب کردیم. فرضیات تحقیق بر اساس مبانی تشریع نماز جمعه و اهداف اسلام در این زمینه تعیین شد؛ یعنی فرضیات مدعی تأثیر نماز جمعه بر نیروی انسجام گروهی، اعتماد و آگاهی شرکت‌کنندگان بود و در عین حال شرکت‌کنندگان در نماز جمعه را با وجود تعلق به پایگاه‌های اجتماعی - اقتصادی مختلف، به لحاظ دین‌داری و طرفداری از نظام مجموعه‌ای ناهمگن دانست. پایگاه اجتماعی - اقتصادی پاسخگویان در این تحقیق، به‌طور کلی در سطح متوسط و پائین بوده است؛ یعنی 90 درصد پاسخگویان در مرتبه متوسط و پائین و خیلی پائین قرار می‌گیرند و تنها 10 درصد به پایگاه اجتماعی - اقتصادی بالا تعلق دارند و در پایگاه خیلی بالا هیچ موردی مشاهده نشد. سطح دین‌داری پاسخگویان سطحی بالا بود یعنی 80 درصد پاسخگویان در سطح قوی و خیلی قوی قرار گرفته‌اند و بقیه در سطح متوسط دین‌داری بوده است.

نوشتن دیدگاه