چکیده:
ذکر و یاد خدا با همه مراتبش حلقه اتصال بین انسان و خداوند است. این مسئله در زندگی انسان از چنان ضرورتی برخوردار است که می‌تواند سعادت و شقاوت انسان را رقم بزند، بر همین اساس مورد تأکید قران کریم و ائمه اطهار (ع) قرار گرفته است. هدف از این بررسی شناخت هر چه بیشتر این مسئله مهم و تبیین کارکردهای آن جهت ترغیب مشتاقان سلوک به‌سوی خداست. روش ما در این پژوهش روش کتابخانه‌ای است که با رویکرد روایی و ادعیه مأثوره، کارکردهای ذکر را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش به بررسی اهمیت و کارکردهای ذکر از منظر ائمه اطهار (ع) پرداخته است، به عبارت دیگر ذکر و یاد خدا چه کارکردهایی در زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد و اینکه ترک ذکر و غفلت از یاد خدا چه پیامدهای شومی می‌تواند در زندگی شخص ایجاد کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که ذکر خدا کارکردهای سرنوشت سازی برای شخص ذاکر دارد. جامع‌ترین این کارکردها یاد متقابل خداوند است زیرا خداوند وعده قطعی داده که هر کس از او یاد کند خداوند نیز متقابلاً از او یاد می‌کند. در واقع هر کارکرد دیگری که برای ذکر خداوند مطرح کنیم تبیین همین یاد متقابل است. افت زدایی از زندگی مادی و معنوی، پرورش و شکوفایی روح، دستیابی به علم و حکمت جهت برون رفت از تنگناها، حل مشکلات مادی و تأمین نیازهای زندگی و در یک کلمه مورد محبت واقعی خداوند قرار گرفتن را از مهم‌ترین کارکردهای ذکر و یاد خدا برشمرد. اگرچه ذکر خدا کارکردهای مثبت فراوانی دارد و سعادت انسان را رقم می‌زند در مقابل ترک ذکر و یاد خدا هم می‌تواند پیامدهای غیرقابل جبرانی را به وجود بیاورد. فراموشی متقابل، تسلط شیطان بر انسان، قساوت قلب، معیشت سخت و در نهایت حسرت و شقاوت در آخرت به‌عنوان مهم‌ترین این پیامدها مطرح است.
