چکیده:

 به سبب ارزش و اهمیت والای مثبت اندیشی و خوش گمانی در تمام امور و پیامدهای مبارک آن، از جمله سلامتی و آسایش روح و روان فرد و جامعه، موضوع این تحقیق به خوش گمانی یا «حسن ظن» اختصاص یافت. این صفت با تمام ابعادش شامل حسن ظن به خدا، به خود، به همنوع و به جهان آفرینش خواهد بود. در آموزه‌های دینی به این ویژگی به‌عنوان صفتی برجسته توصیه شده و از بدبینی و سوءظن در جامعه ایمانی نهی شده است. خدای متعال نیز مؤمنان را از هر گونه بدگمانی و بدبینی که موجب تضییع شخصیت و حرمت افراد می‌شود بر حذر داشته و دستاورد آن را بی‌نیاز کننده ندانسته است. در مقابل «حسن ظن» پیامدهای ارزشمندی همچون امنیت و آسایش مردم، آرامش درونی، رضایت از زندگی و سعادت اخروی را برای انسان به ارمغان می‌آورد. در این پژوهش ابعاد مختلف حسن ظن مورد بررسی قرار گرفت و دستاورد آن این بوده است که خوش گمانی به پروردگار متعال امری پسندیده و برای برآورده شدن حوائج و خواسته‌ها کارآمد است. حسن ظن به همنوع در جامعه ایمانی و جامعه‌ای که به ارزش‌های اخلاقی پایبند است نیز از اصول اساسی اخلاق اجتماعی است و روابط اجتماعی بدون آن به سامان نخواهد رسید. این ویژگی در جوامعی که فساد اخلاقی بر آن حاکم است و یا به هنگام مواجهه با دشمنان نوعی بلاهت خواهد بود. حسن ظن به خود نیز دو شاخه دارد. یکی خوش گمانی به توانمندی‌های خدادادی خویش که به معنای اعتمادبه‌نفس نیز می‌تواند باشد و برای موفقیت در امور شخصی ضروری است. شاخه دیگر آن خوش گمانی به اعمال خود و مصون دانستن خویش از ابتلا به خطا و گناه است که ناپسند بوده از رذایل اخلاقی به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها: ظن، حسن ظن، خوش‌بینی، سوءظن، مثبت اندیشی، آرامش روح.

 فصول پایان‌نامه:

 این تحقیق دارای پنج فصل می‌باشد:
فصل اول: «کلیات و مفاهیم»
* شناسنامه تحقیق
* مفهوم شناسی
* ابعاد حسن ظن
فصل دوم: «حسن ظن در رابطه با خدا و گستره آن»
* مقصود از حسن ظن به خدا
* تفاوت حسن ظن به خدا با حسن ظن مطلق
* اهمیت حسن ظن به خدا
* گستره و دامنه حسن ظن به خدا
* بنیان حسن ظن به خدا
* عوامل حسن ظن به خدا
* حسن ظن به خدا و افعال اختیاری انسان
* آثار حسن ظن به خدا
* عواقب سوءظن به خدا
* نتیجه بحث حسن ظن در رابطه با خدا
فصل سوم: «حسن ظن در رابطه با همنوع و گستره آن»
* انواع جوامع
* انواع همنوعان
* ریشه حسن ظن به همنوعان
* راه‌های دستیابی به حسن ظن نسبت به همنوع
* گستره حسن ظن به همنوع
* رابطه حسن ظن و اعتماد به مردم
* آثار حسن ظن به مردم
* مستثنیات حسن ظن
* هشیاری و دوری از ساده‌لوحی
* ضرورت پرهیز از رفتارهای سوءظن برانگیز
فصل چهارم: «حسن ظن در رابطه با خود و گستره آن»
* معنای خود
* رابطه انسان با خود
* اقسام حسن ظن به خود
* آفات حسن ظن به خود
* پرهیز از افراط در سوء‌ظن به خود
فصل پنجم: «حسن ظن به عالم آفرینش»
* مقصود از حسن ظن به نظام آفرینش
* مجموعه منظم خدا
* ثمرات حسن ظن به جهان آفرینش
* عواقب عدم حسن ظن به عالم آفرینش
نتایج پایانی.

نوشتن دیدگاه