چکیده:
لهو به سرگرمی‌هایی گفته می‌شود که انسان را از کارهای مهم زندگی همچون یاد خدا، بازمی‌دارد. لهو از صفات قلب به شمار می‌رود و تمام اقسام آن ابزار و وسایلی برای تحقق این صفت قلبی هستند. لعب نیز به عملی اطلاق می‌شود که با نظم خاص و تنها برای غرض خیالی و غیرواقعی مانند بازی کودکان، انجام می‌گیرد. حیات دنیا نیز اگر به لهو و لعب تعبیر شده، در مقایسه با حیات اخروی بوده و مراد از آن رفتار و گفتار و افکار انسان در حالتی است که در مسیر رضایت خداوند نمی‌باشد. درباره حرمت لهو، بررسی آیات و روایات نشان می‌دهد که دلایل مذکور بر حرمت مطلق لهو و لعب دلالت ندارد، بلکه دلالت آن‌ها بر حرمت لهو خاص مانند غنا و آلات لهو می‌باشد. بر این اساس، اگرچه در اقوال فقها، لهو و لعب مرادف لغو و باطل و اشر و بطر قرار گرفته، اما لغو و باطل در صورتی حرام خواهد بود که مشمول عنوان‌های حرام دیگری مانند غیبت، استهزاء و غنا قرار گیرد. همچنین ترادف لهو و لعب با آن‌ها به معنای تساوی نیست، بلکه به معنای نفی تباین میان آن‌ها می‌باشد و این واژگان در مرتبه حرام با هم قابل جمع هستند. از سوی دیگر، برای اباحه لهو، روایات زیادی وجود دارد که در آن‌ها، لهو بر امور مستحبه مانند نماز شب اطلاق شده، یا لهو به مؤمن اضافه شده، در حالی که هیچ‌گاه امر حرام به مؤمن اضافه نمی‌شود. همچنین اصل در لعب نیز اباحه است، مگر این‌که به ملاک بازدارندگی از واجبات، یا دلایل دیگری حرام گردد. مهم‌ترین مصداق لعب، قمار می‌باشد. در همین راستا، مسابقه دادن حیوانات اگر منافع عقلایی داشته باشد، مانند مسابقه سگ‌های تعلیم داده شده برای کشف مواد مخدر و پیدا کردن مجرم، جایز خواهد بود؛ اما مسابقه آن‌ها برای به جان هم انداختن آن‌ها حرام است و مصداقی از اذیت حیوان به شمار می‌رود.
کلیدواژه‌ها: لهو، لعب، لغو، باطل.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق دارای سه فصل می‌باشد:
فصل اول: «مفهوم لهو و لعب»
* مبحث اول: لهو
گفتار اول: لهو در لغت
گفتار دوم: لهو در قرآن کریم
گفتار سوم: لهو در روایات
گفتار چهارم: لهو در اقوال فقها
گفتار پنجم: اقسام لهو
گفتار ششم: مراد از لهو و لعب بودن حیات دنیا در قرآن کریم
* مبحث دوم: لعب
گفتار اول: مفهوم لعب در لغت
گفتار دوم: لعب در قرآن کریم
گفتار سوم: لعب در روایات – اقوال فقها
گفتار چهارم: مرادف بودن واژه، لعب و لهو
گفتار پنجم: تفاوت میان لهو و لعب
* مبحث سوم: واژه‌های قریب المعنی و مرتبط به موضوع
گفتار اول: مفهوم واژه لغو
گفتار دوم: مفهوم واژه باطل
گفتار سوم: مفهوم واژه سامد، در لغت
گفتار چهارم: مفهوم واژه اشر و بطر
گفتار پنجم: هزل
گفتار ششم: مرح و فرح
گفتار هفتم: تنزه
گفتار هشتم: عبث
فصل دوم: «حکم لهو و لعب»
* مبحث اول: حرمت مطلق لهو
گفتار اول: قائلین به حرمت مطلق لهو
گفتار دوم: ادله قائلین به حرمت مطلق لهو
گفتار سوم: سایر ادله
* مبحث دوم: اباحه لهو
گفتار اول: اطلاق لهو در روایات بر امور مستحبه
گفتار دوم: ترک لهو از مستحبات صوم شمرده شده است
گفتار سوم: مقید بودن حرمت لهو در روایات و اقوال فقها
* مبحث سوم: حکم لعب
گفتار اول: قائلین به حرمت مطلق لعب
گفتار دوم: ادله قائلین به حرمت مطلق لعب
گفتار سوم: نقد بر ادله‌ای ابن ادریس حلی
فصل سوم: «مصادیق لهو و لعب»
* مبحث اول: مصادیق لهو
گفتار اول: غنا
گفتار دوم: رقص
گفتار سوم: تصفیق (دست زدن)
گفتار چهارم: تشبیب
گفتار پنجم: تفریح و تنزه
* مبحث دوم: مصادیق لعب
گفتار اول: مسابقه با آلات قمار با عوض و گرو
گفتار دوم: مسابقه با آلات قمار بدون عوض و گرو
گفتار سوم: مسابقه بدون آلات قمار اما با عوض و گرو و شرط‌بندی
گفتار چهارم: مسابقه بدون آلات قمار و بدون عوض و گرو.
