چکیده:
پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش، در زمره‌ی تحقیقات و پژوهش‌های کتابخانه‌ای است که با نگاهی از منظر اندیشه‌های اسلامی، به بررسی اعتدال و اخلاق در اندیشه امام علی (ع) بر مبنای نهج‌البلاغه جمع‌آوری شده است. اعتدال اخلاقی علی (ع)، یکی از مباحث جدی و عمیق است که با وجود سابقه دیرین در حوزه فلسفه اخلاق، در طول دوران حیات جوامع بشری به‌صورت مبحثی مستقل و تخصصی مطرح گردیده است. این مفهوم غالباً بر سه مؤلفه شمول، اولویت و اجرا سنجیده می‌شود و سه رویکرد اعتدال اخلاق نبوی، اعتدال اخلاق قرآنی و اعتدال اخلاق ولایتی علی (علیه‌السلام) را از نگاه و تأکید نهج‌البلاغه به تصویر می‌کشاند بر اساس این سه مؤلفه و تبیین مطالب اساسی و با توجه به قرابت اخلاق اعتدال‌گرا با اخلاق رایج و متداول در جوامع غربی و شرقی سعی می‌شود با تبیین و بازتعریف دلایل اصلی این رویکرد اخلاقی بزرگ علی (ع) نشان داده شود. اخلاق دنیای سکولاریزم سودمحور است. لیکن اخلاق مورد نظر امام علی (ع) در نهج‌البلاغه ناظر بر تقوی و دین‌مداری است. در این روزگار اخلاق روزمره‌گی نظریه‌پردازان مکاتب و ادیان‌های تصنعی و جابجایی اعتدال اخلاق نیکو با مماشات اعتدال اخلاقی، بسیاری از اندیشه‌های حاکمان و رهبران حکومت‌ها را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است که در صورت عدم توجه به آرمان‌های بلند اخلاق علی (ع)، داعیه معصومیت و اخلاقی بودن بشر در دوره جدید فرو خواهد ریخت.
