چکیده:
عباسیان برای رسیدن به خلافت، با طرح شعارهای عوام‌فریبانه، توانستند همه مخالفان اموی اعم از هاشمیان و موالی به‌ویژه ایرانیان را با خود همراه سازند. شعار الرضا من آل محمد، ارتباط عباسیان با مردم خراسان و انتخاب ابومسلم به‌عنوان رهبر انقلاب، عاملی شد تا شیعیان و ایرانیان که در پی اهدافشان بودند، به زیر پرچم عباسیان گردآورد. پس از سقوط حکومت امویان، زمان آن رسید تا شخص علوی را که قیام به نام وی آغاز شده بود، به‌عنوان خلیفه انتخاب کنند. لیکن عباسیان ابتدا با کنار زدن خاندان علی (ع)، خود بر مسند خلافت تکیه زدند. سپس، عباسیان ایرانیان را هر چند تا حدودی از ظلم و ستم حکومت اموی رهایی بخشیدند، ولی نه‌تنها استقلال و آزادی را برای آن‌ها به ارمغان نیاوردند، بلکه با قتل ابومسلم، موضع خود را مشخص کردند. از سوی دیگر، رفتار ناشایست خلفا و عمالشان، از جمله ظلم و ستم و اجحافات مالیاتی آن‌ها در قبال مردم ولایات، قیام‌هایی را علیه این حکومت شکل داد. در این پژوهش ضمن بررسی چگونگی سقوط حکومت امویان و روی کار آمدن عباسیان، به اهداف و ماهیت قیام‌های ایرانیان، علویان، خوارج و بط‌ها در عصر اول خلافت عباسی و عواملی که باعث پیشرفت و شکست این قیام‌ها گردید، پرداخته شده است.
