چکیده:
موالی جمع مولی است؛ و مولی، در اصل بنده آزادشدهای بود که به جهت فقدان جایگاه اجتماعی به سرور قبلی خود انتساب پیدا میکرد. همچنین در عرف مسلمانان، مولی مفهوم عام داشت و بر نومسلمان غیر عرب اعم از فارس، رومی، آفریقای و ترک اطلاق میشد که در رساله حاضر هر دو معنا مورد نظر است. انگیزههای سیاسی، شرایط اجتماعی، در کنار حمایتهای همهجانبه اهلبیت (ع) بهعنوان راهبران مذهب تشیع سبب شد تا عدهای از موالی به این مذهب گرایش پیدا کنند، گرایش این عده از موالی به تشیع از روی بصیرت و آگاهی صورت گرفت. این انتخاب آگاهانه موجب شد تا موالی در جنبشهای شیعی همچون قیام امام حسین (ع) قیام مختار و قیام زید نقش مؤثری داشته باشند و نیز با حضور در صحنه فرهنگی، در گسترش و تعمیق مذهب تشیع در تمامی قلمروهای اسلامی ایفای نقش نماید.
فصول پایاننامه:
این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
فصل دوم: «پیدایش و گسترش تشیع در قرون اول و دوم»
* پیدایش تشیع
* گسترش تشیع
* بررسی جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان در قرن اول و دوم هجری
فصل سوم: «پیدایش (موالی) و جایگاه آنان در قرون اول و دوم»
* مفهوم شناسی موالی
* چگونگی پیدایش و گسترش موالی
* جایگاه موالی در عصر پیامبر (ص)
* جایگاه موالی در عصر خلافت ابوبکر
* جایگاه موالی در عصر خلافت عمر بن الخطاب
* جایگاه موالی در عصر عثمان بن عفان
* جایگاه موالی در عصر خلاف امام علی (ع)
* جایگاه موالی در عصر امویان
* جایگاه موالی در عصر عباسیان
* جایگاه علمی و فرهنگی موالی در قرون اول و دوم هجری
* موالی و نهضت شعوبیه
فصل چهارم: «بهرهمندی موالی از هدایتها و حمایتهای تشیع»
* هدایتهای گفتاری تشیع نسبت به موالی
* هدایتهای رفتاری تشیع نسبت به موالی
* نگرش حمایتی تشیع نسبت به موالی
فصل پنجم: «گرایش موالی به تشیع و ایفای نقش در گسترش آن»
* عوامل گرایش موالی به تشیع
* همراهی موالی با تشیع
* اطاعت موالی از ائمه (ع) و دوری از دشمنان آنان
* نقش موالی در گسترش تشیع
نتیجهگیری.
معرفی کتاب:
از این پایاننامه کتابی با عنوان «روابط موالی و تشیع در قرون اول و دوم هجری» به رشته تحریر در آمده است.