چکیده:

 در اسلام امور معروف و منکر به‌وضوح مشخص شده است. شخصی که به دنبال حقیقت می‌گردد جایی به‌جز قرآن، آن را نمی‌یابد. سخن معصومین نیز راهنمای خوبی برای مفاهیم مبهم است؛ بنابراین اهل معرفت، با تمسک به این دو ثقلِ به یادگار مانده از رسول اکرم، به بیراهه کشیده نمی‌شوند. ادبیات نیز در دوره‌های مختلف نقش سازنده‌ی خود را در حفظ و دفاع از این میراث گرانبار به‌خوبی ایفا کرده است. در این پژوهش مدایح نبوی و مفهوم شناسی مدح و نیز محورهای چهارگانه‌ی موضوع شعر و شاعری (شعر و شاعری مردود و مقبول از منظر قرآن و احادیث و روایات تهمت کفّار علیه پیامبر و پاسخ خداوند به دشمنان حضرت) که در شش سوره به شیوه‌های مختلف به آن پرداخته شده، مورد بررسی قرار گرفته است. تعهّد در ادبیات از منظر فرقه‌های مختلف و از نظر شیعه مورد توجّه قرار گرفته است. همچنین دوره‌های تاریخی ادب عربی و انواع ادبیات و دسته‌بندی شعرا بر اساس پایبندی و تعهّد نیز از نظر دور نمانده است. فصل چهارم که فصل پایانی و اصلی این نوشتار است، به سیر تحولات مدایح نبوی و رویکردهای آن: رویکرد روایی تاریخی، روایی _ سیاسی، اخلاقی _ اجتماعی، کلامی _ عرفانی و عاطفی _ تخیلی پرداخته است. همچنین این مدایح با آیات و روایات تطبیق داده شده است تا درستی یا نادرستی تمامی رویکردهای انعکاس یافته در مدایح نبوی، به‌خوبی قابل تشخیص گردد.

نوشتن دیدگاه