چکیده:
عنوان پژوهش حاضر تاریخ تشیع قم از دوره مغول تا پایان صفویه است. سؤال اصلی پژوهش از چگونگی وضعیت کلی تشیع قم در طی این قرون از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی است. در فرضیه این پژوهش بیان‌شده که شیعیان قم از دهه سوم قرن هفتم تا اواسط قرن هشتم از جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تغییر محسوسی نداشتند ولی ازآن‌پس به یک نشاط و رونق گسترده‌ای دست یافتند. برای دست یافتن به‌منظور اصلی این پژوهش چارچوب مفهومی در نظر گرفته شد که هرکدام از مفاهیم سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را موردبررسی قرار دهد و مفهومی را که با این پژوهش سازگارتر است ارائه دهد. سپس بر طبق سؤالات فرعی پژوهش چهارفصل برای این پژوهش در نظر گرفته شد. در فصل اول که مربوط به اوضاع سیاسی شیعیان قم از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی است از خاندان‌ها و شخصیت‌های مقتدر سیاسی قم و حاکمان و امرای این شهر و توجه حکومت مرکزی به این شهر و اقدامات و فرمان‌ها آن‌ها در طی چند سند مکتوب یادشده است. در فصل دوم که اوضاع اجتماعی شیعیان قم از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی است از خاندان‌ها و شخصیت‌های پرنفوذ اجتماعی چون دعوی‌دار، رضوی و فتحان یادشده است. بحث اوقاف و بحث‌هایی پیرامون اوقاف و محتوای اسنادی که در قسمت اوضاع سیاسی از آن‌ها یادشده در این فصل مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. در فصل سوم که اوضاع فرهنگی شیعیان قم از قرن هفتم تا پایان صفویه است وضعیت مذهبی، اعتقادی، علمی، ادبی و هنری شیعیان قم موردبررسی قرارگرفته از عالمان بسیاری یادشده که در گسترش و ارتقاء سطح علمی شیعیان قم نقش بسیاری داشتند از شعرای قمی که در دربار صفوی و قبل از صفوی در دربار ترکمانان حضور داشتند یادشده است. از مساجد، مدارس و معماری بناهای شیعه در قم مطالب مناسبی آورده شده است. در فصل چهارم که اوضاع اقتصادی شیعیان قم از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی را بیان کرده است از کشاورزی و صنایع مردم شیعه قم یادکرده است. در بخش کشاورزی از محصولات گسترده و فراوان شهر و صدور آن به شهرهای دیگر سخن به میان آمده و صنایع متعدد این شهر و صدور آن به شهرهای دیگر در این فصل آورده شده است. به‌طورکلی اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شیعیان قم پس از حمل؟ مغول تا بیش از صدسال از وضعیت مطلوبی برخوردار نبود و در رکود و ضعف شدیدی قرار داشت ولی از این مدت به بعد با حکومت خاندان صفی که از اقتدار خاصی برخوردار بودند وضعیت کلی شیعیان روبه بهبود رفت به‌طوری‌که در زمان حکومت این خاندان شهر قم یکی از شهرهای مهم آن دوران تلقی شد و از دوران حکومت این خاندان بهبود اوضاع کلی قم شروع شد و بهتری ثمر؟ آن در دور؟ حکومت صفوی به بار نشست و اوضاع کلی قم در این دوران از وضعیت بسیار خوبی برخوردار شد.
کلیدواژه‌ها:قم، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی.
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه شامل چهارفصل می‌باشد:
فصل اول: «اوضاع سیاسی شیعیان قم از قرن هفتم تا پایان دوره‌ی صفویه»
فصل دوم: «اوضاع اجتماعی قم از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی»
فصل سوم: «اوضاع فرهنگی قم از قرن هفتم تا پایان دوره صفوی»
فصل چهارم: «اوضاع اقتصادی قم از قرن هفتم تا پایان صفویه»
