چکیده:
بررسی مدارس شیعی در چهار قرن اول هجری محدود به جهان اسلام نبود، بلکه بیشتر در محدوده تجمع وزندگی شیعیان جلوه‌گر بوده است. شیعیان بنا به وضعیت خاص خود که از جانب حکومت‌های وقت مورد تعقیب و شکنجه و قتل قرار می‌گرفتند نوع خاصی از آموزش‌ها را به وجود آوردند. این آموزه‌ها از الگوی تبلیغات و تکیه‌ها توسط افراد باسواد انجام می‌گرفت و شامل قرآن، فقه،حدیث و تفسیر و رجال و کلام می‌گردید. به‌جز چند مدرسه محدود در بغداد و ری و مازندران که تعداد آن‌ها نیز انگشت‌شمار بوده است، سایر مدارس بیشتر جنبه غیررسمی و مخفیانه داشته است. فرق شیعه مثل اسماعیلیان و زندیان نیز از همین الگو پیروی کردند. در این راستا و در محدوده حکومت‌های شیعی مثل علویان طبرستان و آل‌بویه، فعالیت‌های آموزشی گسترش بیشتری داشته است و منجر به تربیت افرادی چون سید رضی و مرتضی و شیخ طبرسی و این بابویه شده بود. این‌ها نیز به‌نوبه خود شاگردان دیگری تربیت کردند. نتیجه این‌گونه برخورد به مسئله آموزش ناپایدار ماندن عقاید شیعی و گسترش علوم مربوط به آن‌ها و موردنظرشان گردید. برای این منظور از تلاش‌های درسی و آموزشی امامان شیعه، سپس پیروان آنان در همه قسمت‌های رساله صحبت به میان آمده است. تداوم آموزش در دوره شیعه‌های ایرانی نظیر طاهریان و سامانیان و صفاریان و آل زیار نیز موردبررسی قرارگرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها:شیعه، امامان شیعه، مدارس شیعی، علویان طبرستان، آل‌بویه، زیدیان، اسماعیلیان.
فصول پایان‌نامه:
این پایان نامه شامل چهار فصل می باشد.
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* پرسش‌های اصلی
* فرضیه‌ها
* سازماندهی پژوهش
* پیشینه تحقیق
* روش تحقیق
فصل دوم: «شیعه و مفاهیم بنیادین»
* بخش اول: شیعه در لغت
* بخش دوم: حکومت‌های سیاسی امویان و عباسیان
فصل سوم: «امامان شیعه، آموزش‌های مکتبی»
* بخش اول: درآمدی بر آموزش‌های شیعی در سه قرن اول هجری
* بخش دوم: فقیهان و تأسیس مدارس فقه و آموزش مجتهدان
* بخش سوم: آموزش‌های شیعی زیدیه
* بخش چهارم: آموزه‌های زیدیه
* بخش پنجم: اسماعیلیان و گسترش آموزش‌های باطنی شیعه
فصل چهارم: «تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی ایران در چهار قرن اول هجری»
* بخش اول: تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی علویان طبرستان و مازندران
* بخش دوم: دولت‌های مستقل و نیمه‌مستقل
نتیجه‌گیری.
