چکیده:
قیس بن سعد بن عباده انصاری یکی از اصحاب پیامبر (ص) و از یاران امام علی (ع) و امام حسن (ع) است. تاریخی برای تولد وی ذکر نشده است ولی با توجه به قرائن و پژوهشهای موجود هنگام ورود پیامبر (ص) به مدینه در سن نوجوانی بوده است. این شخصیت در دوران پیامبر (ص) دارای افتخاراتی از جمله: خادم پیامبر (ص) رئیس انتظامات پیامبر (ص) و حامل پرچم انصار در بعضی از غزوهها بوده است. این مناصب نشان از نزدیکی و همراهی او با پیامبر (ص) دارد. از زندگی او در دوران خلفای سهگانه اطلاعات مختصری وجود دارد. زمانی که امام علی (ع) به خلافت رسید قیس جزء اولین کسانی است که با ایشان بیعت کرد و در فراهمسازی مقدمات جنگ جمل همراه امام علی (ع) بود. امام علی (ع) ابتدا وی را به ولایت مصر برگزید و بنا به دلایلی از ولایت مصر عزل گردید. وقتی قیس به نزد علی (ع) برگشت، نخست به ریاست نگهبانان منصوب و سپس به ولایت آذربایجان گمارده شد. در جنگ صفین و نهروان بهعنوان یکی از فرماندهان اصلی حضور داشت. قیس بن سعد اولین کسی بود که با امام حسن (ع) بیعت کرد. وی از راویان حدیث و جزء غدیر سرایان قرن اول هجری است و در نهایت بعد از صلح امام حسن (ع) در مدینه اقامت گزید و در آخر حکومت معاویه درگذشت.