چکیده:

 وحدت در جوامع انسانی از مسائلی است که در عرصه‌های گوناگون زندگی جمعی، اثرگذار است. در همین راستا، وحدت امت اسلامی که مورد تأکید قرآن و روایات می‌باشد، همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان نیز بوده است. پژوهش حاضر این مسئله را با روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی در سیره امام علی (ع) مورد بررسی قرار داده است. منظور از وحدت اسلامی، همکاری پیروان مذاهب اسلامی بر پایه اصول مشترک و ثابت به‌منظور تحقق اهداف و مصالح عالیه امت مسلمان و اتخاذ موضع متحد در برابر دشمنان مشترک می‌باشد. بدیهی است که این اتحاد همراه با احترام به تعهدات عقیدتی و علمی هر مسلمان در برابر مذهب خویش خواهد بود. بررسی سیره امام علی (ع) نشان می‌دهد که آن حضرت در شرایطی که کیان اسلام و یکپارچگی امت تهدید می‌شد برای تحقق وحدت امت اسلامی تلاش نموده و سختی‌های بسیاری را متحمل گردیده است. ایشان پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و با وجود غصب خلافت از سوی مخالفانش، به خاطر حفظ اساس اسلام و صلاح دین، با دلسوزی و خیراندیشی به همکاری با خلفا پرداخت و بهانه را از دست فرصت‌طلبانی که به دنبال تفرقه در میان مسلمانان بودند، گرفت. او حتی برای خواباندن غائله سیاسی و شورش مردم علیه خلیفه سوم، شخصاً وارد عمل شد. سیره عملی و فرهنگی امام علی (ع) نیز نشان می‌دهد که آن حضرت حتی در زمان رهبری امت اسلامی برای کاهش تنش‌ها، در برابر برخوردهای منفی افراد خویشتن‌داری می‌کرد و با چشم‌پوشی از برخی تقصیرات افراد، شیوه معاشرت اسلامی را به پیروان خود می‌آموخت. ایشان با حضور در محافل علمی، اجتماعی و عبادی، اهتمام جدی خود را برای همگرایی مسلمانان نشان می‌داد و با حضور در مجلس خلفا از ایدئولوژی اسلام در برابر شائبه‌های عقیدتی صیانت می‌کرد. قبیله گرایی، ریاست‌طلبی، حب دنیا و جهالت، از‌جمله آسیب‌هایی بودند که وحدت جامعه اسلامی را تهدید می‌کرد و امام علی (ع) با آن‌ها مقابله می‌کرد.

کلیدواژه‌ها:وحدت، جهان اسلام، همبستگی، اختلاف، امام علی (ع)، سیره.

نوشتن دیدگاه