چکیده:

 در عصر غیبت صغرا، ارتباط شیعیان با امام خود، از طریق سفرای خاص آن حضرت صورت می‌گرفت که حسین بن روح نوبختی یکی از این نواب خاص بود؛ وضعیت تشیع در عصر حسین بن روح و نقش وی در راهنمایی شیعیان، مسأله این تحقیق است که با روش کتابخانه‌ای، مورد تحلیل و توصیف قرار گرفته است. حسین بن روح نقش والایی در ارشاد سیاسی، اجتماعی و علمی شیعیان داشته و علمای شیعی معاصر او به‌عنوان وکلا و دست یاران وی نقش فعال و حیاتی در هدایت و رهبری فردی و اجتماعی شیعیان ایفا می‌کردند. در این دوره، با وجود آن‌که شیعیان در جزیره العرب، بغداد، نجف، کربلا، سامرا و شهرهای مختلف ایران پراکنده بودند، اما همه‌ی آن‌ها به‌وسیله‌ی نهاد وکالت با یکدیگر ارتباط داشتند. از نظر سیاسی، هم با آن‌که حکومت‌های شیعی مانند فاطمیان، آل حمدان، آل بریدی و آل‌بویه در نقاط مختلفی به حکومت دست یافته بودند، اما در مرکز خلافت عباسی، وضعیت متغیر بود، گاهی شیعیان با قرار گرفتن خاندان‌های بزرگ شیعی در منصب وزارت، آزادی عمل پیدا می‌کردند و گاه، با قدرت‌یابی وزرای ضد شیعی، جو خفقان و اختناق بر شیعیان حاکم می‌شد و آنان مورد آزار و اذیت، شکنجه، زندان و قتل قرار می‌گرفتند. حتی حسین بن روح نیز چند سالی را در زندان عباسیان سپری نمود. دو مکتب بغداد و قم در دوره‌ی حسین بن روح، مرکز فقه و علوم مختلف اسلامی همچون تفسیر، حدیث و کلام بود. حسین بن روح، 21 سال نیابت خاص را به عهده داشت؛ تقیه، رازداری، استقامت و برخورداری از عقل و علم، از ویژگی‌های مهم او بود. او نقش فعالی در هدایت جامعه و حفظ مصالح عالم تشیع داشت و نهاد وکالت را به‌طور سری رهبری می‌کرد. او در مشکلات و تنگناها در کنار شیعیان بود و مهم‌ترین ملجأ و مرجع شیعیان در حل معضلات علمی و اقتصادی محسوب می‌شد.

کلیدواژه‌ها:تشیع، امام عصر (عج)، نواب خاص، حسین بن روح نوبختی، وکالت.

نوشتن دیدگاه