چکیده:

 موضوع حکومت و نقش آن در زندگی افراد، از دیرباز مورد توجه ملت‌ها و اندیشمندان سیاسی و اجتماعی بوده است. اسلام نیز به عنوان دینی که مدعی داشتن برنامه برای کلیه‌ی جنبه‌های زندگی انسان است، در آموزه‌های خود به موضوع حکومت و ابعاد مختلف آن توجه نموده است. هدف‌داری جهان آفرینش و پاسخ تمام نیازمندی‌های بشر در شریعت اسلام و قرآن، از علل ضرورت حکومت در نظر اسلام می‌باشد. اندیشمندان بزرگ اسلامی مانند غزالی، ابن خلدون، امام خمینی و ... درباره‌ی جنبه‌های مختلف حکومت به اظهار نظر پرداخته‌اند. حضرت علی (ع) نیز به عنوان یکی از استوانه‌های دین اسلام و تشکیل‌دهنده‌ی حکومت اسلامی، ضرورت‌های تشکیل حکومت و اهداف آن را برشمرده و راه آیندگان در پیمودن این مسیر را روشن نموده است. تحقیق حاضر با روش اسنادی به کنکاش درباره‌ی نظرات آن حضرت در باب حکومت و جنبه‌های مختلف آن پرداخته است. در بحث حکومت، علاوه بر موارد بالا دو موضوع «مشروعیت» و «مقبولیت» از اهمیت خاصی برخوردار است. مشروعیت از دیدگاه امام علی (ع) شرعی بودن و داشتن جواز حکومت از نگاه دین است و مقبولیت حکومت عبارت است از پذیرش و قبول مردم نسبت به اِعمال حاکمیت و اجرای دستورات یک سیستم سیاسی. رابطه‌ی مشروعیت و مقبولیت در سیستم‌های سیاسی مختلف متفاوت است؛ مثلاً در جوامع غربی و نیز دیدگاه اهل سنت، مقبولیت یک حکومت منشأ مشروعیت آن‌هم می‌باشد؛ یعنی زمانی که حکومت از سوی مردم، مورد انتخاب و قبول واقع شد، در حقیقت از مشروعیت هم برخوردار است. ولی در دیدگاه اسلامی مشروعیت بر مقبولیت مقدم است؛ و تا حکومتی مشروع نباشد نمی‌تواند در محک مقبولیت مردم قرار گیرد. امام علی نیز قبل از آن‌که مورد اقبال مردم قرار گیرد به شکل تنصیصی، مقام ولایت را از پیامبر اسلام (ص) دریافت نموده بود.

کلیدواژه‌ها:حکومت، اسلام، امام علی (ع)، مقبولیت، مشروعیت، شریعت.

نوشتن دیدگاه