چکیده:

 این تحقیق در پی آن است تا چرایی و چگونگی رواج سب و لعن امیرالمؤمنین علی (ع) و پیامدهای آن را در تاریخ بررسی نماید. لعن مخالفان در فرهنگ عرب، امر متداولی بوده است و این واژه حتی در قرآن کریم هم بارها و برای افراد و گروه‌های متعددی به کار رفته است. در کلام رسول خدا (ص) نیز افعال و افراد متعددی مانند بنی‌امیه، ابوسفیان و معاویه لعن شده‌اند؛ از این‌رو می‌توان گفت که فلسفه‌ی لعن، دوری جستن از ملعونین بوده تا همچنان که در درگاه الهی مطرود هستند در قلوب مردم نیز جایی نداشته باشند؛ و اما زمینه‌های شکل‌گیری و رواج سب و لعن امیرالمؤمنین (ع) در جامعه اسلامی، همچنان که در سال‌های قبل از ظهور اسلام ریشه دارد، از عواملی مانند کینه نسبت به رسول خدا و حسادت نیز ناشی شده است؛ معاویه که بنیان‌گذار این فرهنگ ناشایست است، علاوه بر انتقام‌جویی از لعن‌های رسول خدا (ص) نسبت به خود و خاندانش، در صدد نابودی اسلام نیز برآمده بود؛ زیرا اسلام با امام علی (ع) که محور حق است، پیوندی ناگسستنی دارد. برای این منظور، معاویه از شیوه‌هایی همچون جلوگیری از ذکر فضائل آن حضرت، جعل حدیث در مذمت ایشان و نیز شکنجه و کشتار شیعیان آن حضرت بهره می‌گرفت. البته سرقت و یا تبدیل فضائل امیرالمؤمنین (ع) نیز به‌صورت گسترده‌ای در این دوره، انجام شده است. همه‌ی این‌ها در حالی است که امیرالمؤمنین در قرآن و سنت و همچنین در نزد صحابه و تابعین از جایگاه بسیار بلندی برخوردار بوده و بسیاری از دانشمندان مسلمان و غیرمسلمان نیز به عظمت مقام و جایگاه معنوی ایشان اعتراف نموده‌اند. اقدامات معاویه با مخالفت‌هایی از سوی صحابه و تابعین روبرو شده و بسیاری از دانشمندان اسلامی نیز در طول تاریخ این عمل را نکوهش کرده‌اند. پیامدهای این سیاست نیز قابل توجه است که واکنش متقابل شیعیان، مهجویت قرآن و اهل‌بیت (ع)و تفرقه امت اسلامی از جمله آن‌هاست.

کلیدواژه‌ها:امیرالمؤمنین (ع)، بنی‌امیه، سب، لعن، معاویه، اسلام.

نوشتن دیدگاه