چکیده:

 نوع فعالیت سیاسی خاندان‌ها و نحوه عملکرد آن‌ها در طول تاریخ اسلام از عوامل مهم تأثیرگذار در پیدایش و شکل‌گیری حکومت‌ها بوده است. علاوه بر آن خاندان‌ها در پیدایش و گسترش علوم مختلف عقلی و نقلی و انتقال آن به نسل‌های بعد نقش قابل توجهی را ایفا نموده‌اند. به همین دلیل شناسایی نحوه عملکرد سیاسی خاندان عقیل در قرون بعد که در شناخته‌شده‌ترین دوره حیات خود، یعنی قرن 1 هجری به لحاظ سیاسی نقش مهمی را در برخورد با حکومت بنی‌امیه ایفا نمودند، موضوع مهمی می‌باشد که؛ نیازمند بررسی و پژوهش بوده است. از سوی دیگر با در نظر گرفتن نقش فعال خاندان‌ها در پیدایش و شکل‌گیری علوم مختلف می‌توان به بررسی و تفحص در نحوه و نوع عملکرد علمی خاندان عقیل بن ابیطالب در محدوده زمانی مشخص یعنی تا پایان قرن چهارم هجری پرداخت. در این پژوهش که کاری توصیفی – تحلیلی است، نگارنده به معرفی شخصیت‌های شاخص خاندان عقیل پرداخته است و برای نیل به اهداف پژوهش که؛ دربردارنده شناسایی نوع عملکرد سیاسی و علمی این خاندان می‌باشد، ابتدا به مطالعه و تفحص در منابع معتبر رجالی، تاریخی، روایی، انساب، طبقات و ... پرداخته و سپس به‌منظور تحلیل بهتر و دقیق‌تر دستاورد پژوهش، اطلاعات و داده‌های به دست آمده از این متون را به‌صورت کمی درآورده است. دستاورد حاصل از این پژوهش که بر اساس نوع عملکرد علمی و سیاسی خاندان عقیل تا پایان قرن چهارم هجری تدوین شده است، دربردارنده این واقعیت مهم می‌باشد که؛ رویکرد این خاندان تا پایان قرن چهارم هجری به علوم نقلی بیش از علوم عقلی بوده است. همچنین با در نظر گرفتن سیاست ستیزی که از سوی این خاندان در قرن اول هجری بروز پیدا کرد، می‌توان گفت: نوع فعالیت سیاسی آن‌ها در قرون بعد به مماشات با حاکمیت‌های سیاسی تبدیل گردید و تنها تعداد اندک و انگشت‌شماری از افراد این خاندان به همراهی و ستیز با آن‌ها پرداختند.

کلیدواژه‌ها:نقش سیاسی، نقش علمی، خاندان عقیل بن ابی‌طالب.

 فصول پایان‌نامه:

این پژوهش در پنج فصل ارائه شده است:
فصل اول: «مبانی پژوهش»
* طرح مسئله
* پرسش‌های پژوهش
* فرضیات پژوهش
* بررسی و نقد پیشینه تحقیق
فصل دوم: «عقیل بن ابی‌طالب»
* جایگاه و موقعیت عقیل قبل از گرایش به اسلام
* جایگاه و موقعیت عقیل بعد از گرایش به اسلام
* مقام علمی عقیل بن ابی‌طالب
* وفات عقیل بن ابی‌طالب
فصل سوم: «معرفی شخصیت‌های شاخص خاندان عقیل»
فصل چهارم: «بررسی عملکرد علمی خاندان عقیل»
* تسلط خاندان عقیل بر علم انساب
* تسلط خاندان عقیل بر علم فقه
* تسلط خاندان عقیل بر علم ادب
* تسلط خاندان عقیل بر علم حدیث
* تسلط خاندان عقیل بر علم طب
* نتیجه
فصل پنجم: «عملکرد سیاسی خاندان عقیل بن ابی‌طالب»
* عملکرد سیاسی خاندان عقیل در عصر بنی‌امیه
* عملکرد سیاسی خاندان عقیل در عصر خلافت عباسی
* نتیجه‌گیری.

نوشتن دیدگاه