چکیده:

 مسلمانان پس از رحلت پیامبر (ص) دچار تشتت و افتراق شده و فرقه‌ها و نحله‌های مختلفی در حوزه اسلام پدیدار گردید که هرکدام از این گروه‌ها در خصوص مباحث کلامی صاحب آرای گوناگون بودند. علت عمده این افتراق و گوناگونی بروز اختلافات سیاسی بود. یکی از اولین گروه‌ها «خوارج» بود که با برداشت‌های انحرافی خود از تعالیم الهی، چهره‌ای خشن از دین را به تصویر کشیدند. «عمل‌گرایی افراطی» مشخصه بارز این فرقه بود. تکفیر و به دنبال آن حکم اعدام، تنها موضع آن‌ها در قبال مخالفین خود و مرتکبین معاصی بود. در پی واکنش مسلمین در قبال این دیدگاه افراطی، گروهی دیگر پدید آمدند که «مرجئه» نام گرفتند. اساس اندیشه کلامی مرجئه را به تأخیر انداختن عمل از ایمان تشکیل می‌داد که براساس این تئوری ایمان جدای از عمل بوده و با وجود ایمان، گناه ضرری نخواهد داشت، همان‌طوری که با وجود کفر، طاعت، سودی ندارد. براساس این تئوری، قضاوت در مورد خوبی و بدی افراد را هم باید تا روز قیامت به تأخیر انداخت. در این پژوهش تلاش شده است تا زمینه‌های فکری، اعتقادی و تاریخی این دو نگرش و تطابق آرا و عقاید آن‌ها با یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها:خوارج، مرجئه، عقاید، امویان.

نوشتن دیدگاه