چکیده:

فرقه اسماعیلیه بر اثر اختلاف در جانشینی امام جعفر صادق (ع) به وجود آمد، توانست در مدت کوتاهی با سازمان‌دهی تشکیلاتی پیچیده برای امر دعوت به موفقیت‌های زیادی نائل آید و پیروان بی‌شماری را در سرزمین‌های اسلامی از جمله ایران، شام، یمن و مصر به دست آورد. تشکیل خلافت فاطمی در مصر اوج موفقیت و تأثیرگذاری تشکیلات دعوت را نشان می‌دهد. داعیان اسماعیلی که طی روندی پیچیده به خدمت امر دعوت در می‌آمدند، از میان پیروان باسواد، فیلسوف و اصطلاحاً همه‌فن‌حریف، چه در امور ذهنی و چه یدی انتخاب می‌شدند. داعیان اسماعیلی در ایران قصد تکرار موفقیت همتایانشان در مصر را داشتند. به همین دلیل با تغییر شیوه دعوت خود یعنی نفوذ در بین صاحب‌منصبان، رویای پیوستن ایران به خلافت فاطمی و نابودی دستگاه خلافت عباسی را در سر می‌پروراندند. با مطالعه‌ی چگونگی فعالیت داعیان اسماعیلی در ایران و شیوه تبلیغی آن‌ها می‌توان به راز ماندگاری فرقه اسماعیلیه، با وجود سرکوب‌های شدید در دوران مختلف پی برد. پیوستن خیل عظیم جمعیت ایران به فرقه اسماعیلیه آن‌هم در دورانی که مذهب اهل سنت مذهب غالب در ایران بود و حکمرانان سنی مذهب هرگونه نظر مخالف را به شدت سرکوب می‌کردند از رازهایی است که در شیوه تبلیغی پیچیده داعیان فیلسوف مشرب اسماعیلی نهفته است.

نوشتن دیدگاه