چکیده:
بحث درباره پدیده فقر، شناخت عوامل و راه مبارزه با آن از زمانهای دور موردتوجه مکاتب، صاحبنظران و تا حدودی حکومتها بوده است. شاید بهندرت بتوان مسئلهای مانند آن یافت که در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی یک جامعه دخالت داشته باشد. در بین ائمه معصومین (ع) تنها برای وجود مبارک امیرالمؤمنین (ع) امکان حاکمیت حکومت اسلامی فراهم شد و مبارزه با فقر یکی از برنامههای اصلی ایشان در مدت حکومتشان بود. حضرت (ع) پس از پنج سال مبارزه با فقر در نهایت، وضعیت معیشتی مردم کوفه را اینگونه بیان کردند: ما أَصْبَحَ بِالْکوفَهِ أَحَدٌ إِلَّا نَاعِماً إِنَّ أَدْنَاهُمْ مَنْزِلَهً لَیأْکلُ الْبُرَّ وَ یجْلِسُ فِی الظِّلِّ وَ یشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْفُرَات «تمام مردم کوفه دارای زندگی مرفهی هستند، حتی پایینترین افراد نان گندم میخورند و خانه و سرپناهی دارند و از آب آشامیدنی گوارایی (آب فرات) میآشامند.» (ابن شهرآشوب، 1379 ق، ج 2، ص 99)؛ و این به معنای ریشهکن کردن فقر و رساندن جامعه به رفاه عمومی است حال سؤال این است که امیرالمؤمنین (ع) در مدت حکومتشان چه راهکارهایی را به کار بسته و جامعه را به رفاه عمومی رساندند؟ روش تحقیق در این نوشتار «روش کتابخانهای» و «تحلیل متن» است که با بهرهگیری از کتب حدیثی و سیره عملی حضرت علی (ع) ابتدا پدیده فقر از دیدگاه ایشان شناساییشده، در مرحله بعد راهکارهایی که حضرت (ع) در مدت حکومتشان برای مبارزه با فقر به کار بردند، از احادیث و سیره عملی ایشان استخراج شد و درنهایت راهکارهایی اجرایی جهت مبارزه با فقر جهت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر اساس حکمت علوی پیشنهاد داده شد. نتایج نشان میدهد که برای ریشهکن کردن فقر باید راهحل جامعی را در پیش گرفت و راهکارهایی با رویکردهای سهگانه توسعه و رونق تولید، آموزش و فرهنگسازی، برقراری عدالت و توزیع عادلانه را در این راستا به کار بست.