چکیده:
اشرافیت، دنیاطلبی، رفاه‌زدگی و عشق و علاقه مفرط به دنیا به‌طور عام (مقام، ثروت و ...) که باعث می‌شود انسان در همه این زمینه‌های دنیوی یا برخی از آن‌ها خواستار برتری و والایی باشد، یکی از صفات مذموم است که مانند یک ویروس خطرناک، فرد، جامعه و اعتقادات آن‌ها را مورد هدف قرار داده و به نابودی می‌کشاند. در این تحقیق که با روش نقلی وحیانی و بهره‌برداری از منابع کتابخانه‌ای انجام شده قصد داریم با توجه به رفتارها و بیانات امام علی (ع) شیوه‌های مقابله اعتقادی و رفتاری با این صفت ناپسند را استخراج کنیم و با عمل به آموزه‌های امام علی (ع) که برگرفته از علم الهی است، بتوانیم خود و جامعه اسلامی را از آسیب‌های خطرناک آن حفاظت کرده و از نفوذ و سرایت آن در جامعه دینی جلوگیری کنیم. مولای متقیان امام علی (ع) بعد از رحلت پیامبر (ص) و از همان آغاز غصب خلافت با اشرافیت در انواع مختلف آن با موضع‌گیری‌ها و سخنرانی‌ها در موقعیت‌های متفاوت به دو شیوه مقابله کرده است. 1. اعتقادی: در این بخش امام با تبیین عواملی که سبب هشیاری و جلوگیری از گرفتار شدن در دام اشرافیت می‌شود مانند توجه به خدا در همه حالات، شناساندن ماهیت واقعی دنیا و سرانجام دنیاپرستی و شناخت الگوهای صالح و فاسد و ... با اشرافیت مقابله کرده است. 2. رفتاری: در این قسمت امام در مقابله با اشرافیت از روش‌هایی مانند نوشتن نامه به کارگزاران و اصحاب خود که به دنبال تجمل‌گرایی و اشرافیت رفته بودند و سرزنش و برخورد با آن‌ها، نیز رفتارش در چگونگی برخورد با دنیا و برخورد با فرزندان و نزدیکان خود در مورد بیت‌المال و همچنین مبارزه و جنگ با اشراف و دنیاپرستانی که به هیچ صراطی مستقیم نبودند استفاده کرده است. امام در مدت پنج سال حکومت خود درگیر مبارزه با قدرت‌طلبان و دنیاگرایان از خدا بی‌خبر بود و فرصتی را که امام می‌توانست از آن در جهت تربیت و رشد و پیشرفت جامعه اسلامی استفاده کند؛ به خاطر اشرافی گری و دنیاپرستی و قدرت‌طلبی عده‌ای از اطرافیانش و صحابه رسول خدا (ص) به جهاد و مبارزه با این فرصت‌طلبان و دنیاگرایان پرداخت تا با اصلاح جامعه، احکام اسلامی و سنن فراموش شده پیامبر اعظم (ص) را دوباره زنده کند. امام (ع) قدرت و ثروت و میل به دنیا را به‌خودی‌خود مطرود و مذموم نمی‌داند بلکه فقط در صورتی که این نعمت‌ها در مسیر ناصحیح قرار گیرد و رسیدن به آن‌ها به هر قیمتی هدف باشد، مورد نکوهش قرار می‌دهد.
کلیدواژه‌ها:اشرافیت اقتصادی، اشرافیت اجتماعی، اشرافیت سیاسی، دنیاگرایی، رفاه‌زدگی، قدرت‌طلبی، هوس‌پرستی.
فصول پایان‌نامه:
نویسنده‌ی این تحقیق در چهار بخش به ارائه مطالب خود پرداخته است:
فـصـل یـکـم: «کـلـیـات و پیش‌نیازها»
فصل دوم: «چیستی و گونه شناسی اشرافیت»
فصل سوم: «شیوه‌های اعتقادي و بینشی مقابله با اشرافیت»
* نوشتار یکم: توجه به خدا در خوشی‌ها و شناخت عظمت و کبریایی خدا
* نوشتار دوم: شناخت دنیا و دنیاپرستان
* نوشتار سوم: شناساندن الگوهاي صالح و فاسد
* نوشتار چهارم: تقواي الهی و بینش درست نسبت به قیامت
* نوشتار پنجم: شناخت پیامدهای شوم اشرافیت
فصل چهارم: «شیوه‌های رفتاري ستیز با اشرافیت»
* نوشتار یکم: سفارش به زمامداران براي پرداخت حقوق مردم
* نوشتار دوم: برخورد امام با اشرافیت اقتصادي کارگزاران، خویشان و فرزندان
* نوشتار سوم: ارائه الگوي عملی کامل در مقابله با اشرافیت
* نوشتار چهارم: مقابله با اشرافیت سیاسی و اجتماعی کارگزاران و مفسدان
* نوشتار پنجم: نهی از سرگرمی و سرمستی در لذت‌ها
* نوشتار ششم: عبرت گیري
نتیجه‌گیری و پیشنهادها.
