چکیده:

خاندان اشعری، مهم‌ترین قبیله از اعراب یمنی تباری بودند که به قم هجرت کردند و عامل اصلی گسترش تشیع در سرزمین ایران و بالأخص در شهر قم بودند. فشارهای سیاسی وارد بر خاندان اشعری از سوی حاکمان اموی و عباسی، آنان را بر آن داشت تا از یمن به سرزمینی امن مهاجرت کرده و دولت‌شهر شیعی یا به عبارتی دولت‌شهر اشعریان را بنیان‌گذاری کنند؛ تا بتوانند به اهداف خود در جهت گسترش تشیع و ترویج معارف مذهب شیعی نائل آیند. این خاندان پس از ورود به قم به آبادانی و توسعه شهر پرداخته و سرزمین مستقل و یکپارچه و از همه مهم‌تر اسلامی ایجاد کردند. پس از آن با ایجاد حوزه علمی به تربیت نخبگان دینی و عالمان و محدثان مشهوری پرداختند. اشعریان مکتب حدیثی قم را بنیان نهاده و به گردآوری احادیث ائمه معصومین (ع) مشغول شدند و میراثی مکتوب و ماندگار را مهیا و به نسل‌های آتی منتقل نمودند. اشعریان با خدمات تبلیغی و نشر معارف شیعی سبب هجرت و جذب علماء و دانشمندان و فقهای بزرگ بسیاری به قم شدند و این شهر به علت دوری از مرکز حکومت مأوای علویان و سادات بسیاری گردید. این خاندان نزدیک به سه قرن با عزت و افتخار بر قم حکومت کردند و با استعانت از توانایی‌های خود همچون کثرت ثروت و نفرات و همدلی و اتفاق آرا به اداره امور شهر پرداختند. رجال اشعری که اکثراً متعلق به خاندان‌های معتبر شیعی بودند، عمدتاً به طور مستقیم یا غیرمستقیم و با واسطه از امامان معصوم (ع) حدیث شنیده و نقل کرده‌اند. سرانجام عظمت و اقتدار خاندان اشعری بر اثر تشتت آرا و دو دستگی در بین ایشان باعث فروپاشی قدرت و حاکمیت آنان گردید و حکومت ایشان رو به زوال نهاد.

نوشتن دیدگاه