چکیده:
از آنجا که محتوای آموزشی در هر رشته‌ای از علوم، مباحثی مشخص و معین است، بخش مهمی از آموزش، وابسته به روش‌های آموزشی است. بنابراین آنچه در گستره و کیفیت انتقال اطلاعات و ماندگاری آن‌ها تأثیر بسیار دارد، استفاده از روش‌ها و شیوه‌های مختلفی است که متناسب با مقتضیات متفاوت، انتخاب می‌گردد. یکی از عمده‌ترین روش‌های آموزشی که شیوه‌های آموزشی بسیاری را نیز در پی دارد، روش آموزشی سخنرانی است. دانش امروز برای رسیدن به کیفیت آموزشی، راهکارها، روش‌ها و شیوه‌های متفاوتی را ارائه داده است که روش سخنرانی یکی از آن‌ها است. معصومان (ع) نیز به‌عنوان پایه‌ها، الگوها و بیانگران دین مبین اسلام، دیدگاه خاصی نسبت به روش‌ها و شیوه‌های آموزشی دارند که روش سخنرانی و شیوه‌هایی که به نحوی با آن مرتبط است نیز از آن جمله هستند. پس از تدوین روش آموزشی سخنرانی و شیوه‌های مرتبط با آن از منظر معصومان (ع) و بررسی تطبیقی مدل مطرح شده از سوی ایشان با آموزه‌های متداول در رشته علوم تربیتی، به این نتیجه می‌رسیم که علی‌رغم برخی تفاوت‌ها، اشتراکات زیربنایی بسیاری میان این دو دیدگاه وجود دارد. اما با این حال تفاوت‌هایی نیز در هر دو دیدگاه وجود دارد که منشأ آن را باید به‌طور جداگانه در هر یک از آن‌ها جستجو نمود. برخی از تفاوت‌ها به اهمیت فراوان سخنوری در دیدگاه معصومان (ع) برمی‌گردد. استفاده از روش سخنرانی در میان اقوام و ملل مختلف سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. در میان عرب‌های جاهلی پیش از اسلام نیز این روش جایگاه مهمی داشته است. با این حال ظهور اسلام چنان بر گسترش و کارایی این روش افزود که گویا روشی جدید در اختیار بشر قرار گرفته است. پیامبر خدا (ص) و دیگر معصومان (ع) در آموزش‌های خود از این روش استفاده خوبی برده‌اند و علاوه بر آنکه در تکمیل و تکامل این روش کوشیده‌اند، نسبت به بهبود بخشیدن به آن نیز دستورالعمل‌هایی را ارائه نموده‌اند. این مسئله باعث شده است که روش سخنرانی در این دیدگاه شاخ و برگ بسیاری داشته باشد و شیوه‌های بسیاری را ارائه نماید که منشأ برخی از تفاوت‌های میان این دو دیدگاه است. رشد فکری جامعه بشری و پیشرفت تکنولوژی، دیدگاه متداول را به ارائه نکاتی برای افزایش کارایی روش‌های گوناگون تدریس واداشته است. این رشد و پیشرفت، منشأ برخی تفاوت‌های ظاهری میان این دو دیدگاه است. سهولت استفاده از دیگر روش‌های آموزشی در دنیای امروز و محدودیت این استفاده در دوران معصومان (ع) نیز منشأ دیگری برای این تفاوت‌ها است.
کلیدواژه‌ها:روش‌های آموزشی، شیوه‌های آموزشی، روش سخنرانی، شیوه‌های سخنرانی، روش تدریس.
فصول پایان‌نامه:
این تحقیق در چهار فصل ارائه شده است:
فصل اول: «کلیات»
* بیان مسئله
* اهمیت و ضرورت تحقیق
* اهداف تحقیق
* سؤالات تحقیق
* پیشینه تحقیق
* نتایج علمی و عملی تحقیق
* تعریف مفاهیم مرتبط
فصل دوم: «روش سخنرانی از دیدگاه معصومان (ع)»
* بخش اول: مراحل اجرای روش سخنرانی
مرحله اول: آمادگی
مرحله دوم: طرح مقدمه برای سخنرانی
مرحله سوم: ارائه محتوای سخنرانی
مرحله چهارم: نتیجه‌گیری
* بخش دوم: ارکان سخنرانی و ویژگی‌های آن‌ها
سخنران
محتوای سخنرانی
شکل و ظاهر سخن
حجم سخنرانی
مخاطب یا شنونده
زمان و مکان
* بخش سوم: شیوه‌ها و فنون سخنرانی
الفـ شیوه‌های منطقی
بـ شیوه‌های مرتبط با موضوع
جـ شیوه‌های تزیینی یا زیبنده
دـ شیوه‌ها و فنون بلاغی
هـ شیوه‌ها و فنون آسان‌ساز
وـ شیوه‌ها و فنون جلب توجه مخاطبان
زـ شیوه‌های عینیت‌بخش
فصل سوم: «دیدگاه متداول در مورد روش سخنرانی»
فصل چهارم: بررسی تطبیقی روش آموزشی سخنرانی از دیدگاه معصومان (ع) با دیدگاه متداول در رشته علوم تربیتی
* مقدمه
* بررسی تطبیقی مراحل سخنرانی
* بررسی تطبیقی وظایف و ویژگی‌های سخنران
* بررسی تطبیقی محتوای سخنرانی
* بررسی تطبیقی شکل و ظاهر سخن
* بررسی تطبیقی حجم سخنرانی
* بررسی تطبیقی وظایف مخاطب یا شنونده
* بررسی تطبیقی شیوه‌های مرتبط با روش سخنرانی
* نقش زمینه‌های موجود در هر عصر در به کار بستن روش آموزشی سخنرانی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.
