چکیده:

 مذهب اسماعیلیه و امامیه در شش امام نخست مشترکند، اما در جانشینی امام صادق (ع) اختلاف دارند. امامیه (دوازده‌امامی) قائل به امامت موسی کاظم (ع) است اما اسماعیلیه (هفت‌امامی) با قائل بودن به امامت اسماعیل بن جعفر صادق (ع) و یا فرزند او محمد بن اسماعیل، مسائل تازه‌ای را در باب امامت و نبوت و ادوار شریعت به میان آوردند. هرآینه، عقیده‌ی محوری در اندیشه‌ی امامیه، عقیده‌ی امامت بود که در زمان امام جعفر صادق (ع) پرورانده و پرداخته شد؛ این عقیده که بعداً شیعیان اثنی عشری و اسماعیلی، در اساس، آن را در کانون اصول عقاید خود حفظ کردند، مبتنی در اعتقاد به نیاز و احتیاج همیشگی بشر به یک رهبر یا امام مهتدی بالله، بری از گناه و خطا، یعنی معصوم، بود که بعد از حضرت محمد (ص)، به‌عنوان معلم صادق و مؤید من عندالله هدایت مسلمانان را در همه امور دینی و معنوی آن‌ها بر عهده گیرد. هر دو فرقه معتقدند که جهان هیچ‌گاه نمی‌تواند خالی از وجود امام و حجت خدا باشد، وگرنه اهل زمین نابود می‌شوند. به اعتقاد امامیه، امام دوازدهم مهدی (ع) هرچند در قید حیات است ولی در پرده غیبت به سر می‌برد اما در مذهب اسماعیلی امام از نسلی به نسل دیگر، به وجود خویش در روی زمین ادامه می‌دهد. ما در این رساله که به شیوه‌ی کتابخانه‌ای با مراجعه حضوری و استفاده از کتابخانه دیجیتال در اینترنت گردآوری شده، سعی کرده‌ایم، آموزه مهدویت را با رویکرد عرفانی در دو فرقه امامیه و اسماعیلیه مورد بحث قرار دهیم و گفته‌های عارفان نکته آموز را تبیین کنیم، خصوصاً آن‌که در هر یک از مسائل مطرح شده، در کنار داده‌های عرفانی به بعضی از آموزه‌های دینی و روایات مربوطه اشاره شده است. فصل اول را به کلیاتی از مبحث قراردادیم؛ و در فصل دوم به مقدماتی راجع به عرفان و ضرورت کاوش در مهدویت از بعد عرفان پرداختیم؛ و در فصل سوم موضوع انسان کامل را که در زمان ما همان مهدی موعود (عج) می‌باشد را بررسی کردیم و در ادامه سیمای حضرت را از دیدگاه عرفان و همچنین سرّ عرفانی معرفت و عصمت و علم امام زمان (عج) را مطرح کردیم و در آخر هم اسرار غیبت و انتظار و دعا را بیان کردیم؛ و در فصل چهارم دیدگاه فرقه‌های مختلف اسماعیلیه را راجع به امام زمان (عج) بیان کردیم و همچنین به معرفت و عصمت و علم امام پرداختیم و در ادامه نظر اسماعیلیه را در باب ظهور امام زمان (عج) و وظایف پیروان در برابر امام را مطرح کردیم؛ و در فصل پنجم نتیجه‌گیری و همچنین بیش از صد منبع را که در این پایان‌نامه استفاده شده بود آوردیم.

فصول پایان‌نامه:

این پژوهش در پنج فصل به تبیین موضوع خود پرداخته است:
فصل اول: «کلیات»

* بیان مسئله

* اهمیت و ارزش تحقیق

* مسئله تحقیق

* فرضیه‌های تحقیق
فصل دوم: «مقدمات»
* تاریخچه عرفان
* عرفان اسلامی
* رابطه عرفان و دین
* برتری روش عرفانی در شناخت امام زمان (ع)
* ضرورت کاوش در مهدویت از نظر عرفان
فصل سوم: «ابعاد عرفانی آموزه‌ی اعتقاد به امام زمان (ع) در شیعه امامیه»
* انسان کامل از دیدگاه عرفان
* سیمای مهدی از منظر عرفان اسلامی
* بعد عرفانی معرفت به حضرت مهدی (ع)
* هرکه بمیرد و امام زمانش را نشناسد
* معرفت به امام زمان (ع) مقدمه و شرط اعتقاد به اصول دین
* سر عرفانی عصمت امام زمان (ع)
* سر عرفانی علم امام زمان (ع)
* اسرار غیب امام زمان (ع)
* طول عمر حضرت مهدی (ع) یکی از اسرار غیب
* امام زمان (ع) ولی تکوینی خدا بر ما
* هیچ عملی، امام (ع) را از عمل دیگر باز نمیدارد
* آموزه‌های عرفانی انتظار ظهور حضرت مهدی (ع) و آثار و برکات آن
* انتظار نتیجه‌بخش
* اسرار عرفانی دعا برای امام زمان (ع)
فصل چهارم: «بعد عرفانی آموزه اعتقاد به امام زمان (ع) در شیعه اسماعیلیه»
* اسماعیلیه
* اسامی متعدد اسماعیلیه
* فرقه‌های مختلف اسماعیلیه و دیدگاه آن‌ها در مورد مهدی موعود (ع)
* امامت از نظر اسماعیلیه
* دیدگاه اسماعیلیه در باب ضرورت نصب امام بر خداوند
* دلایل نصب امام از طرف خداوند
* معرفت شناخت امام زمان (ع)
* عصمت امام از دیدگاه اسماعیلیه
* علم امام از دیدگاه اسماعیلیه
* نظر اسماعیلیه در باب ظهور امام زمان (ع)
* نظر هانری کربن در مورد عرفان اسماعیلی و ظهور قائم (ع)
* وظایف پیروان در برابر امام (ع)
فصل پنجم: «نتیجه‌گیری».

نوشتن دیدگاه