چکیده:

 اصولاً هر نظام قضایی برای توفیق و کارآمدی در عرصه‌های مختلف دادرسی اعم از وضع قانون به برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی باید دارای اهداف و چهارچوب‌های مشخص و اصول و روش‌های مناسب با شرایط و اوضاع واحوال جامعه، دین و فرهنگ آن کشور باشد. متأسفانه در کشور ما پس از انقلاب، نظام قضایی دچار یک سری آشفتگی‌ها و ناهمگونی‌ها گردید که نتیجه آن منجر به مشکلات و معضلات فراوان وعدم کارایی دستگاه قضایی کشور گردید. ما معتقدیم باید با تبیین و الگوبرداری از یک نظام قضایی کارآمد که اولاً دارای مشروعیت اسلامی باشد و ثانیاً بتواند پاسخگوی نیازها امروز ما باشد با مساله مواجه شد که این نظام را تنها و تنها می‌توان در نظام قضایی مبتنی بر دیدگاه‌های امیر مؤمنان علی (ع) جستجو کرد، بنابراین در راستای این هدف مسائل ذیل مورد بررسی قرار گرفته است. 1- مهم‌ترین اهداف نظام دادرسی از دیدگاه امیر مؤمنان اجرای عدالت، احقاق حق و تأمین خدمات قضایی و در نهایت اصلاح جامعه و مردم است؛ اما مهم‌تر از این، شیوه و سیره امیر مؤمنان (ع) در رسیدن به این اهداف است که مورد بررسی قرار گرفته است؛ 2- مهم‌ترین اصول یک نظام قضایی کارآمد که چهارچوب‌های آن نظام را تشکیل می‌دهد از دیدگاه ایشان اصل استقلال قضایی، اصل محوریت صواب، اصل وحدت رویّه در دادرسی و... می‌باشد که هر یک دارای عناصر و موجباتی است؛ 3- مهم‌ترین شرایط و تشریفات در دادرسی به‌اختصار، مسائل شرایط و تشریفات مربوط به حقوق اصحاب و از ابتدا تا صدور حکم و شرایط و تشریفات لزوم در خصوص کیفیت و روش صدور حکم و تشکیل جلسات می‌باشد در این میان نقش ادله اثبات دعوا بسیار مهم بوده که برای حجیّت آن باید شرایط خاصی وجود داشته باشد؛ 4- از دیدگاه امام علی (ع) کارگزاران دادگستری بازوی قوی قضائیّه می‌باشند این کارگزاران شامل کارگزاران دادگستری نظیر قاضی و معاضدین قاضی دارای مشاغل آزاد نظیر وکیل، کارشناس و غیره می‌باشند که باید دارای شرایط و صفات لازم برای این امر مهم باشند.

 کلیدواژه‌ها:دادرسی، امام علی (ع)، قانون‌گذاری، عدالت، حقوقی، قاضی.

 مقالات مرتبط:

دادرسی از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع)، سید احمدعلی هاشمی، پژوهشنامه حقوق اسلامی، بهار 1380، شماره 2، (16 صفحه، از 56 تا 71).

 فصول پایان‌نامه:

این رساله در سه فصل به تبیین مطالب خود پرداخته است:
فصل اول: «کلیات»
* بخش اول: آشنایی با مفاهیم
* بخش دوم: تاریخچه دادرسی
* بخش سوم: روش‌های حل‌وفصل اختلافات از نگاه امام علی (ع)
* بخش چهارم: اهداف دادرسی
فصل دوم: «دادرسی»
* بخش اول: اصول حکم بر نظام قضایی
* بخش دوم: شرایط و تشریفات دادرسی
* بخش سوم: ادله اثبات دعوا
فصل سوم: «کارگزاران دادگستری»
* بخش اول: قاضی
* بخش دوم: معاندین دادگستری.

نوشتن دیدگاه