چکیده:
این تحقیق، در پی پاسخگویی به این سؤالات است: مبانی نظری و عملی عدالت و مفاهیم مرتبط با آن، در نگرش و روش سیاسی امام علی (ع) چه بود؟ با توجه به شخصیت دینی امام علی (ع)، مبانی الهی عدالت سیاسی، در اندیشه آن حضرت چه جایگاهی دارد؟ نگارنده، این پایان‌نامه را در سه فصل و یک نتیجه‌گیری سامان داده است: در فصل اول، با عنوان «عدالت در تاریخ اندیشه‌ها» ضمن تبیین مفهوم عدالت و مترادف‌های آن و قسط و عدل در قرآن، عدالت در اندیشه سیاسی غرب، عدالت در اندیشه سیاسی متقدمان مسلمان و عدالت در اندیشه سیاسی متأخران مسلمان را مورد بحث قرار داده است. در فصل دوم، وی به تبیین مبانی نظری و عملی عدالت در روش و نگرش حضرت علی (ع) پرداخته است. مبانی عدالت خداوند، مبانی مفهوم عدالت، مبانی برابری‌طلبانه عدالت، مبانی عدالت سیاسی و مبانی عدالت در حوزه نخبگان سیاسی، مباحث اساسی این فصل را تشکیل می‌دهد. در فصل سوم، با عنوان مفاهیم پیرامونی عدالت سیاسی، مفاهیم انصاف، حق، صداقت و مصلحت عمومی را در روش و نگرش حضرت علی (ع) مورد بحث قرار داده است. بحث چیستی انصاف و ارائه تعریفی از آن، انصاف سیاسی و انصاف اقتصادی، سه بحث عمده این فصل را تشکیل می‌دهند.
مقالات مرتبط:
1. العداله والحریه فی الفکر السیاسی للامام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، العلوم الانسانیة الدولیه الجمهوریه الاسلامیه الایرانیه، پاییز 1384، شماره 12، (18 صفحه، از 55 تا 72)، (علمی - پژوهشی).
2. برابری و نابرابری سیاسی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، پژوهشنامه علوم سیاسی، زمستان 1386، شماره 9، (24 صفحه، از 67 تا 90)، (علمی – پژوهشی).
3. نسبت حق، عدالت و رضایت عمومی در اندیشه امام علی (ع)، علی‌اکبر علیخانی، پژوهشنامه علوم سیاسی، تابستان 1388، شماره 15، (22 صفحه، از 139 تا 160)، (علمی - پژوهشی).
فصول پایان‌نامه:
این پایان‌نامه در سه فصل بیان شده است:
فصل اول: «عدالت در تاریخ اندیشه‌ها»
* مفهوم عدالت و مفاهیم مرتبط با آن
* عدالت در اندیشه سیاسی غرب
* عدالت در اندیشه سیاسی متقدمان مسلمان
* عدالت در اندیشه سیاسی متأخران مسلمان
فصل دوم: «مبانی عدالت»
* مبانی الهی عدالت
* مبانی مفهومی عدالت
* مبانی برابری طلبانه عدالت
* مبانی درونی عدالت سیاسی
* مبانی عدالت در حوزه نخبگان سیاسی
* مبانی عدالت در حوزه نظام سیاسی
فصل سوم: «مفاهیم پیرامونی عدالت»
* عدالت و انصاف
* عدالت و حق
* عدالت و صداقت.
