چکیده:
مسئله تربیت از ابتدای خلقت انسان مورد توجه بوده و امروزه نیز بسیاری از مشکلات بشری ناشی از نداشتن راهکارهای تربیتی مناسب و دوری از تربیت حقیقی میباشد. از آنجا که دین مبین اسلام دین همه پیامبران بوده و طبق نص صریح قرآن (آیه 19 سوره آلعمران) بهعنوان کاملترین و تنها دین مورد قبول خداوند است لذا نگاهها معطوف به «روشهای تربیتی» این مکتب میشود و بهترین معرفی هنگامی به وقوع میپیوندد که از «نمونه» که بالاترین و بهترین شخصیت آن مکتب میباشد، استفاده نماییم و او کسی نیست بهجز پیامبر اعظم رسول ختمیمرتبت حضرت محمد (ص) که در قرآن (سوره احزاب آیه 21) از او به «اسوه حسنه» یاد شده است. از طرف دیگر به نظر محقق تربیت به مثابه «حفظ، نگهداری، مواظبت، رسیدگی و پرورش» یک امانت است و طبق آیه 72 سوره احزاب چون انسان امانت خداوند را پذیرفته لذا باید روزی در محضر خدا پاسخگو باشد که با امانت او چه کرده است؟ بر این اساس نیز میتوان گفت باید بهترین الگو برای امانتداران عالم را شناسایی کرد. همانطور که حضرت محمد (ص) را پیش از بعثت «محمدامین» مینامیدند لذا روشهای تربیتی ایشان علیالخصوص در بعد عملی آن میتواند بهعنوان الگو در «باز گرداندن امانت داده شده به صاحبش که همان پروردگار جهانیان است» مطرح شود. در این جهت محقق بر آن شد تا «مسئله پژوهش» را در «خصوص تربیت عملی از منظر پیامبر اعظم (ص)» انتخاب نماید. با توجه به موضوع و اهداف تعیین شده در این تحقیق از روش کیفی (استقرایی) یا روش تحلیل محتوا یا روش توصیفی- تحلیلی استفاده شد و روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای است. پس از جستجو در منابعی همچون: قرآن کریم، نهجالبلاغه، تفاسیر قرآن، کتب معتبر حدیث، سایتهای اینترنتی و مقالات مربوطه، مطالب در خصوص ابعاد مختلف زندگی آن حضرت در جنبههای شخصی و اجتماعی گردآوری و دستهبندی صورت گرفت و هر بعد نیز تحت عناوین جزئیتر مورد بحث قرار گرفت و خطوط کلی زندگی پیامبر اعظم (ص) نیز بیان شد. در پایان با توجه به مطالب مطرح شده در متن تحقیق به سؤالات پاسخ داده شد و پیشنهادهایی برای کیفیت بخشی به امر تربیت همهجانبه افراد مطرح گردید. در این پژوهش ما به این نتیجه رسیدیم که: فقط و فقط باید زندگانی شخصیتی را بررسی و معرفی کرد که در تمام ابعاد بینقص و بیبدیل باشد و آن شخص کسی نیست جز پیامبر اعظم (ص) که در قرآن کریم بهعنوان الگوی کامل در معنای واقعی کلمه برای همه بشریت معرفی شده است و در این پژوهش به اندازه قطرهای بلکه کمتر از آن، از اقیانوس فضائل و رفتار و گفتار ایشان بیان شد.علاوه بر این، الگو قرار دادن پیامبر (ص) باعث قدرت بخشی اعتقادی شده ما و جامعه ما را در برابر شبیخون و استحاله فرهنگی مصونیت میبخشد. همچنین این الگو قرار دادن پیامبر (ص)، اگر هرچه بیشتر مطرح و بهتر تبیین شود باعث خواهد شد در روشهای تربیتی جامعه در همه سطوح، چه کلاسیک و چه غیر کلاسیک، بازنگری صورت گرفته و این روشها در جهت تعالی اصلاح گردند، چراکه هرگاه ما خود را با الگو مقایسه کنیم میزان انحراف مشخص شده پس به اصلاح آن مبادرت مینماییم.
فصول پایاننامه:
این پایاننامه در پنج فصل به رشته تحریر در آمده است:
فصل اول: «بیان مسئله و کلیات تحقیق»
فصل دوم: «ادبیات تحقیق»
* معرفی پیامبر اکرم (ص)
* معرفی پیامبر (ص) در قرآن
* معرفی پیامبر (ص) در کلام امیرالمؤمنین (ع)
* شاخصههای تربیت عملی پیامبر (ص) با توجه به خطبههای نهجالبلاغه و تفسیر المیزان.
فصل سوم: «پیشینه تحقیق»
* تحقیقات و پایاننامههای مرتبط با سیره و زندگی پیامبر (ص)
* دیدگاه اندیشمندان جهان درباره شخصیت پیامبر (ص).
فصل چهارم: «مبانی عملی پیامبر اعظم (ص) در خصوص تربیت»
* جنبههای شخصی
* واقعیتهای جامعه.
فصل پنجم: «جمعبندی و ارائه پیشنهادات».